Heima er bezt - 01.01.1955, Síða 22

18
Heima er bezt
Nr. 1
ég ekki raunina á fjallaleiðum á
við ungan kvenmann. — Ég
hrópaði út í veðrið sprekyrði til
ungu stúlkunnar. Hún leit til
mín rjóðu, brosandi meyjarand-
liti og bar sig að öllu hetjulega,
brá sér í engu við illviðrið. Mér
fannst hún storka mér, með dug
sínum og æðruleysi, mér seig í
skap við sjálfan mig, ‘því til
þessa dags hafði ég aldrei þrúg-
ast af ungmeyjar þreki í mann-
raun á fjallaför.
Þótt óvænlega áhorfðist um
tíma réðist þetta allt vel, við
náðum til rétta á tilsettum tíma.
Fjársöfnin drifu að hvaðanæva
og dráttur var hafinn. Þrátt fyrir
rjúkandi krapaslydduna var hér
all mannmargt orðið og mann-
fögnuður góður að hefjast.
Hér var mættur veðurbarinn
lýður með siggaðar greipar frá
sumarsins liðnu löngu starfs-
dögum, menn ýmsu vanir, frá
baráttu liðinna ára, menn og
konur, sem ekki brugðu til
linku þótt stormurinn hrini og
krapinn dyndi. Hér voru ekki
mættir hvítflibba-menn né fót-
boltaspörkuðir — nei, hér var
fólk, sem efldi þrek sitt og lífs-
þrótt með nytsömu starfi hvers-
dags lífs, og nú var réttardagur,
þá situr gleði og bjartsýni við
hyggjunnar háborð, sú gleði, er
réttardagar einir fá veitt bú-
andans sál og konunnar hjarta.
— En veðrið — já, veðrið hafði
hér ekkert að segja, það minnt-
ist enginn á slíka smámuni núna.
Ég reyndi að bera mig borgin-
mannlega, slabbaði um forugan
almenning, kippti kindum í
Geitaskarðsdilk og þreifaði á
bökum bústinna hrúta, hér var
mér meiri nautn um að litast en
í bíósölum reykvískum. Bændur
ösluðu almenning þveran og
drógu fénað sinn til dilka, skraf-
kliður og léttir hlátrar kváðu
við. Eins og' fyrr segir, var ég
eiginlega nýr gestur í þessari
rétt, nýir og gamlir kunningjar
og gamlir stéttarbræður viku að
mér léttu spjalli. Nú fór ég að
veita þessum rétta-mannheimi
athygli. Jú, það var ekki um að
villast, að ekki var það einasta
himinsins væta og veðurgnýr, er
setti svip sinn á þennan réttar-
fagnað. Mér flugu í hug hend-
ingar úr gömlu löngu lærðu stefi:
„Guð lét fögur vínber vaxa, vildi
gleðja dapran heim. Gefið hafði’
h’ann gnægðir axa, góðar hjarð-
ir, nógan seim. Þreyttust menn
við bú að baxa, blóðið varð svo
dökkt í þeim. Þá lét Drottinn
vínber vaxa vildi gleðja dapran
heim.“
Þessi duglegi og illviðris volk-
aði réttarlýður hafði tileinkað
sér með réttu þau fríðindi, er
stefið bendir til, því hvenær
skyldi vínhreyfis gleði og létt-
sýni til sanns geta færst, ef ekki
hjá stormhröktum regnvættum
réttarbændum. Heyskaparönn og
áhyggjur voru á bak og burt,
þetta sumarið, hér mættu þeir
vinaraugum frá vori, fénaði sín-
um úr fjallavist. Gleðin söng í
sálum bændanna, glös og flösk-
ur blikuðu gegnum slydduskúr-
ina, tappasmellir kváðu við, vín-
ið glóði í glerinu — óstýrilátir
flöskustútar gægðust um vasaop,
stæltir af sínu hlutverki. Hógvær
gleðialda sveif um þessa réttar-
veröld, Það var sólskin í sálum
manna hér, þótt úrgir skýja-
klakkar birgðu himinsins sól.
Enginn sást ölóður né ölvær,
flestir hýrglaðir, nú fann ég
sannindin í stöku hagyrðings-
ins: „Mikið lifandi skelfingar
ósköp er gaman að vera svolítið
hífaður."
Ég stóð í miðjum almenning
ásamt oddvita sveitar minnar og
rosknum heiðursbónda, flaskan
gekk með hóflegum hraða frá
hönd til handar, við vorum á
gleðinnar bandi og skröfuðum
léttilega, ég var nefnilega far-
inn að dreypa á miðinum hjá
kunningjunum, hvað mér þó ekki
er gjarnt til. — En nú var rétt-
ardagur og ég vildi reynast mað-
ur með mönnum. —
Þar sem við nú stóðum þarna
saman þessir þrír velþenkjandi
menn, með flösku í greip, skeði
það fyrirbæri, er ég ennþá fæ
ekki til fulls skilið. Allt í einu
hendist annar bóndinn með
feikna hraða langt út í réttarfor-
ina. Mér varð felmt, bjóst við
meiðingum félaga míns, hvað þó
ekki skeði.
Sá bannsetti friðarspillir og
gleðiröskuður okkar þremenn-
inganna var svartur, heljar stór
horna-hrútur, hann gerði hina
snörpu atrennu að okkur, þess-
um prúðu þremenningum.
Sá hlaut síðar fyrstu verðlaun
hjá Halldóri fyrir sinn hrúts-
skapnað. — Hvað gat skepnunni
til gengið, með þessu háttalagi?
— Fann hann á sér fremdina, er
beið hans hjá H. P. og fyllti
hann nú mikillæti og drambi,
líkt og krossaður forstjóri, eða
var eitthvert bindindis ofstæki í
hann hlaupið, sem tukta vildi úr
okkur félögum í fjárrétt, því
auðvitað sáu hans hrútsaugu
flöskuna og þá um leið talið
okkur til ofdrykkjumanna, eða
var víndrykkju ráðanautsandi
hlaupinn í hrútskepnuna? Ég
hrópaði á eftir hrútnum: „við
erum engir Hafnarstrætisrónar,
reykvískir," bara hóflegir vín-
bragðarar á réttardegi.
Nú svífum við félagar til kaffi-
tjalds, vildum fráskáka okkur
frekari bindindissinnaðri árás í
hrútslíki. Hér var þétt setið að
kaffidrykkju, konur voru þar
fyrir, er áttu bændur vínhreyfa
við fjárdrátt í almenningi. Þær
báru orð að því, að leitt væri ef
bændur sínir drykkju til ofs
réttarmjöðinn. Ég bað þær ekkf
um fást, þótt ögn yrðu nú híf-
aðir bændur þeirra og brygðu
nú frá hversdags fálæti, og ekki
myndi þeim að baga heimkoma
þeirra að kveldi og hlýleg myndi
þeim reynast hvílubrögð þeirra
er náttaði. Mér sýndist birta yfir
svip þessara sumarlúnu kvenna
við ábending orðræðunnar hjá
mér. Sumar skutu þó hornaug-
um að mér og muldruðu í barm
sér óskiljanleg orð.
Það mikið hafði ég nú í snert-
ing komizt við vínguðsins þel, að
ég varð var áhrifa góðra á minn
innri mann. Því skýt ég hér inn
í, að fáum mun hafa verið það
freisting meiri að neyta víns en
mér var um eitt skeið ævi, mér
þessum ákaflynda manni, sem
oftast fannst flest með seina-
gangi og fæst með þeim hætti
er ég vildi vera láta, en við á-
hrif víns allt sem skyldi, bæði
guð og mannheimar. Ekkert lægi
á til átaka, allt væri gott og
blessað, sem væri. Ég varð hóg-
vær og bjartsýnn.
Svo skákar sér fram heill hóp-
ur manna og segir að vínsins á-
hrif séu allra manna bölvunar-
biti. Þar í eru nokkrar öfgar. Ég
spyr: Éru nokkur þau veraldar-
gæði eða nautnaboð til, er ekki
megi misbrúka og séu misbrúk-