Heima er bezt - 01.11.1958, Side 14

Vér héldum áfram, án þess að mæla orð frá vörum
eða gefa önnur hljóð frá okkur. Leiðsögumaðurinn fór
svo hratt yfir, að við urðum öðru hverju að hlaupa við
fót, svo að við misstum ekki af honum. Til þess að
dreifa huganum frá sársaukanum, sem þjáði mig í hverju
spori, fór ég að rifja upp sögur, sem Herbert vinur
minn hafði sagt mér fyrir skÖmmu síðan, meðan ég
dvaldi á heimili hans. Herbert hafði dvalizt lengi í
Afríku, en loks fyrir tveimur árum hafði hann eignazt
jörð og stofnað heimili. Árum saman hafði hann verið
verkstjóri á kaffiekru, sem lá inni í frumskóginum um
25 km frá næsta þorpi. Hann stundaði kaffiræktina af
kostgæfni og gaf sér sjaldan tóm til að hitta nokkum
hvítan mann næstum því árið út. í þjónustu sinni hafði
hann tvo svertingja, sem báðir voru vanir veiðimenn,
og öfluðu þeir nægilega í soðið handa honum. Ekru-
eigandinn hafði lagt ríkt á við hann að fá þeim aldrei
þunga riffilinn sinn í hendur, enda nægðu þeim léttir
rifflar til að skjóta antílópur og smærri dýr til matar.
Dag nokkurn komu nokkrir innfæddir starfsmenn
af ekrunni til hans og sögðu honum mjög æstir, að
nílhestar hefðu gert mikinn usla á ekrum þeirra, og
báðu þeir hann nú ásjár. Annar veiðimaðurinn þrábað
hann nú um að lána sér þunga riffilinn, og loks eftir
þriggja daga nudd og nöldur lét Herbert að ósk hans.
Morguninn eftir kom einn svertingjanna með írafári og
skýrði frá því, að eitthvert slys mundi hafa hent veiði-
manninn, því að neyðaróp hefðu heyrzt frá honum.
Herbert flýtti sér til hjálpar, ásamt sex mönnum. Sárs-
aukavein vesalings mannsins beindu þeim leið til hans.
Þegar á vettvang kom, mætti þeim óhugnanleg sjón.
Maðurinn lá þar með iðrin úti og engdist af kvölum.
Herbert svipaðist um eftir rifflinum. Hann lá þar rétt
hjá manninum. Herbert beygði sig eftir honum, en
um leið og hann rétti sig upp, sá hann að hann stóð rétt
frammi fyrir risavöxnum nílhesti, í svo sem 30 feta
fjarlægð. í einhverju örvætningaræði skaut Herbert á
dýrið, sem hreyfði sig ekki hið minnsta. Til vonar og
vara skaut hann enn þremur skotum, og gekk síðan
varlega að dýrinu. Það var steindautt og hafði sýnilega
verið það nokkrar klukkustundir. Herbert var ekki
veiðimaður, og má því fara nærri um, að honum brá í
brún, er hann leit í kringum sig, og sá annað dýr ör-
skammt í burtu. Hann skaut á það og tæmdi nú skot-
hólf riffilins, en komst þá að því, að enn hafði hann
eytt skotum sínum á dautt dýr. Hann reyndi nú að gera
sér grein fyrir hvað gerzt hefði. Veiðimaðurinn hafði
svnilega drepið karldýrið í fyrsta skoti, en hinsvegar
aðeins aðeins náð að særa kvendýrið, banasári að vísu,
en áður en það dræpist, hafði það, ært af kvölum,
ráðist á manninn og rifið upp á honum kviðinn með
vígtönnunum. Þarna í grenndinni fundu þeir lifandi
kálf, sem Herbert lét flytja heim á ekruna, en af því
að mjólk skorti þar, lifði hann einungis fáa daga.
Herbert og menn hans báru veiðimanninn heim og
gerðu að sárum hans til bráðabirgða. Síðan var haldið
áfram með hann áleiðis til næsta þorps, þar sem læknir
átti heima, en hann lézt á leiðinni.
Næstu daga hömuðust starfsmennirnir á ekrunni við
að ryðja braut á slysstaðinn. Síðan drógu þeir nílhesta-
hræin heim að kofum sínum, og nú var haldin þar
átveizla á nílhestakjöti, og stóð hún í hálfan mánuð,
enda þótt fýluna af dragúldnu kjötinu legði langar
leiðir og allt til húss Herberts, sem var í tveggja mílna
fjarlægð.
En þótt ég reyndi að stytta mér stundir með því að
rifja þessa og aðrar sögur upp, varð það einungis
stundarfró frá þjáningunni af hátanum og sársaukanum
í fætinum. Loks hrópaði einn burðarmannanna „Band-
ama“, og benti um Ieið á skógarbelti framundan. Band-
ama.er mikið fljót með skógarbelti á bökkum, eins og
títt er í savannalöndunum. Þegar við komum að skóg-
inum, héldum við ekki beint niður að ánni, heldur
gengum meðfram skógarbeltinu um stund. Þá opnað-
ist allt í einu stígur milli trjánna. Leiðsögumaðurinn
benti á hann og sagði „Niu-Ssii“, en það þýðir „árfíll-
inn“, sem er nafn svertingjanna á þessum slóðum á
nílhestinum.
Troðningurinn lá frá ánni beint út gegnum runna-
þykknið, en jafnskjótt og út á sléttuna kom, kvísluðust
frá honum stígar í allar áttir, og víða sáust bæli í gras-
inu. Við fylgdum troðningnum fram á árbakkann, sem
var bæði hár og snarbrattur og lá um 50 fetum yfir
vatnsfleti árinnar. Niður nærri þverhníptan bakkann
höfðu áreiðanlega margar kynslóðir nílhesta troðið
götuslóða, sem líktist mest tröppum, svo brattur var
hann. Það var furðulegt að hugsa sér, hvemig þessi
tröllauknu, klunnalegu dýr höfðu getað klifrað þar upp
og niður. Við fikruðum okkur gætilega niður stíginn.
Svo var hann brattur, að við urðum hvað eftir annað
að grípa í greinar og rætur til að styðja okkur við. Nið-
ur við vatnsborðið settumst við og biðum. Við og við
flugu hornfuglar yfir höfðum okkar, og vængjaþytur
þeirra, sem helzt minnti á eimlestardyn í fjarlægð, var
hið eina, sem rauf þögnina.
„Hér eru nílhestar í ánni,“ sagði leiðsögumaðurinn,
sem var hinn eini í fylgdarliði okkar, sem gat gert sig
skiljanlegan á frönsku. Mér var þegar fullljóst, að ef
þetta var rétt á annað borð, hlytum við að sjá nílhest-
ana þarna, því að þeir eru regluleg lagardýr, sem halda
sig að staðaldri í ánum. Hver hjörð hefur sitt markaða
svæði. Hinar þrotlausu veiðar hafa valdið því, að dýrin
fara aldrei í land nema á nóttum. Þá fara þeir eftir ein-
hverjum troðningnum, og hver hjörð á sitt afmarkaða
beitiland úti á sléttunni. Þeir marka sjálfir beitarsvæði
sín með því að karldýrin fara um það og þeyta taði sínu
og þvagi með halanum, sem gengur líkt og hreyfil-
skrúfa, á runnana allt um kring. Lyktin segir síðan
hverju dýri, sem nálgast, að það sé komið þarna inn á
einkaland nílhestahjarðar, og búast má við hörðum bar-
daga, ef gesturinn hypjar sig ekki brott hið bráðasta.
Margir ferðamenn fullyrða, að nílhesturinn sé rólegt
dýr og láti menn afskiptalausa, þótt þeir komi nærri
þeim, og hin einu viðbrögð þeirra séu að geispa letilega.
Þetta er reginvitleysa. Þegar nílhestur geispar, fer því
fjarri, að hann sé syfjaður eða kærulaus um, hvað ger-
376 Heima er bezt