Heima er bezt - 01.06.1963, Side 18

Brettingsstaðir i Flateyjardal frá Hofsholti séðir.
(Ljósm. a£ málverki eftir Grím Sigurðsson frá Jökulsá.)
Hann keypti hálfa jörðina, eignarhluta Hólastóls, árið
1805, þá er stólsjarðirnar voru seldar á uppboði. Klaust-
urhelmingurinn var í eign hins opinbera fram á 20. öld.
Þorsteinn Grímsson bjó fyrst með föður sínum, en
síðan einn á Brettingsstöðum til 1833. Hann var faðir
Hallgríms hins sterka (hins yngra), er bjó í Vík. Eng-
ar sagnir fara af aflsmunum Þorsteins, heldur af föður
hans og afa, eða sonum hans.
Guðrún Þorsteinsdóttir á Brettingsstöðum giftist Þór-
katli Sigfússyni frá Steindyrum, og bjuggu þau á Brett-
ingsstöðum frá 1833—1860. Ættar Þórkels getur í þætt-
inum um Látraströnd. Þórkell var talinn gildur bóndi,
smiður góður og söngmaður. Guðrún var talin karl-
gildi að burðum og um allt þrek jafngild þeim lang-
feðgum á Brettingsstöðum.
Steinunn dóttir þeirra giftist Guðmundi Jónatans-
syni frá Hofi, og bjuggu þau á Brettingsstöðum frá
1860 til 1887. Steinunn deyr 1877, en Guðmundur býr
með börnum sínum til 1887. Þau Steinunn eignuðust 10
börn, og ólu auk þess fósturbörn. Mér eru í minni frá-
sagnir tveggja kvenna, er ólust upp á Brettingsstöðúm
á fyrri búskaparárum þessara hjóna. Heimilið var fjöl-
mennt, oftast 20—30 manns, og aðföng mikil til lands
og sjávar. Sjór var af kappi sóttur alla tíma árs. Alls
konar fiskur var við landsteina, og þótti þó mest um
vert heilagfiski, sem aflaðist á haukalóðir, oft stórlúð-
ur allt að 300 punda þungar. Heilagfiski var aldrei
verzlunarvara, en nýtt, hert og saltað til heimamatar og
til vingjafa fram um sveitir.
Á vetrum og vorum var selveiðin mikill fengur, svo
og hrognkelsi. Auk þessa var mikið landbú og afurða-
gott. Þrátt fyrir þetta urðu þau Guðmundur og Stein-
unn aldrei efnuð. Risnan var svo mikil, fjöldi alls kon-
ar fólks, er þar átti athvarf, gestanauð hin mesta, bæði
af sæförum og landmönnum auk umrenninga, alls kon-
ar vandræðafólks og aumingja, sem þar áttu athvarf.
Margar sögur heyrði ég af gleði þessa unga fólks, og
svo af skringimennum úr umrenningahópnum.
Guðrún Þorsteinsdóttir, móðir Steinunnar á Brett-
ingsstöðum, lifði lengi mann sinn og dvaldi fyrst með
dóttur sinni og tengdasyni. Sagt var að Guðrún hefði
verið stórlynd og ráðrík, en Guðmundur illa þolað ráð
tengdamóður sinnar. Svo kom að Guðrún fluttist brott,
inn í Fjósatungu með Kristínu dóttur sinni til Guð-
mundar hreppstjóra. Hún gaf með sér í „próventu“ í
Fjósatungu þann helming Brettingsstaða, sem verið
hafði í eign ættarinnar frá því 1805. Guðrún lifði
skamma hríð í Fjósatungu, og þótti Guðmundi hrepp-
stjóra eigi mundi vel fyrir mælast eignarhald sitt á
Brettingsstöðum. Hann gaf því Hálshreppi sinn hluta.
Jörðin komst öll í eigu ættarinnar í tíð síðustu ábú-
enda.
Börn þeirra Brettingsstaðahjóna, Steinunnar og Guð-
mundar, komust öll til fullorðins ára, og skulu hér
talin:
1. Hallgrímur, drukknaði af hákarlaskipi frá þrem
börnum ungum. Eitt þeirra var Steingrímur, af-
hendingarmaður K. Þ.
2. Eggert, kvæntist aldrei.
3. Karólína, giftist fyrst Gunnari frá Vík, er drukkn-
aði ungur, en síðan séra Árna í Grenivík. Þau voru
foreldrar Ingimundar, fulltrúa KEA, Akureyri, og
fleiri barna.
4. Marja, giftist Bjarna Bjarnasyni frá Vestari-Krók-
um, síðar sölustjóra á Húsavík.
5. Lovísa, var gift Sigurði Hrólfssyni á Jökulsá.
6. Halldóra, átti Sigurgeir bónda að Uppibæ og með
honum fjölda barna, sem mörg ílentust á Húsavík.
7. Tryggvi Guðmundur, fór til Ameríku.
8. Vilhjálmur í Hliðskjálf á Húsavík, faðir Guð-
mundar fyrrv. forstjóra Eimskipafélags íslands.
Lolts er að nefna þau börn Guðmundar, sem við
byggð tóku á Brettingsstöðum: Páll hóf þar búskap
1887 og bjó þar til elli. Hann andaðist 1948, 93 ára að
aldri. Synir hans, Guðmundur og Þórhallur, bjuggu á
hálfum Brettingsstöðum til 1953. Elísa Guðmundsdótt-
Gunnar Tryggvason Emelia Sigurðardóttir
206 Heima er bezt