Heima er bezt - 01.05.1964, Blaðsíða 15

að þvo öskuna burt og gera þessar skálar, sem að mínu
áliti hafa myndazt á mörgum árþúsundum af miklu
vatnsrennsli frá ísaldarjöklunum, miklum vorleysing-
um og tímabundnu rennsli úr Jökulsá í miklum jökul-
vöxtum á sumrum og hlaupum — stórflóðum.
Ég læt þessar spurningar nægja og þætti vænt um að
fá svör við þeim frá dr. S. Þ. eða öðrum jarðfræðing-
um.
Ég vil að lokum leyfa mér að benda á nokkrar stað-
reyndir, sem mér finnst styðja þá skoðun rnína, að Ás-
byrgi sé til orðið fyrir jarðsig.
Kelduhverfi er ein af þeim sveitum landsins, sem
einna gleggst bera merki jarðhræringa og jarðrasks.
Bæði í austur- og vesturhluta sveitarinnar eru stórar
landspildur sundursprungnar með fjölda af djúpum
gjám af ýmissi breidd. Víða eru þar líka „veggir“, sem
auðsjáanlega hafa myndazt við landsig, einkum í aust-
urhluta sveitariniiar er nefnist Uppsveit. Skammt vest-
an við Ásbyrgi er veggur, sem snýr móti vestri. Á suð-
urenda þess veggjar stendur bærinn Tóveggur. Og á
æskuárum mínum var bærinn Áveggur á norðurenda
veggjarins. Þar bjó þá við inikla fátækt síðasti ábúandi
jarðarinnar, hinn þekkti ágæti hagyrðingur Jón Er-
lendsson (Eldon), síðar ritstjóri Lögbergs. Til gamans
set ég hér vísu eftir hann, er varð þar til og lýsir ástæð-
um heimilisins vel:
„Minnur sjúga menn úr legg,
þá mergjarlaust er holið.
Eins er nú á vorum Vegg,
þar verður ei lengur stolið.“
/
Gegnt þessum vegg, nokkrum hundruðum metra
vestar, er lægri veggur, sem snýr móti austri. I.and-
spildan á milli veggjanna er talsvert lægri en landið báð-
um megin og er því auðsjáanlega um jarðsig að ræða
þar. — Margir fleiri veggir eru í Uppsveit, t. d. veggur-
inn, sem bærinn Undirveggur stendur undir, Þúfuvegg-
ur, Kerlingarveggir, Kvíaveggir o. fl. Milli Kvíaveggj-
anna er fremur lítil skeifulöguð kvos með klettarana í
mynninu að norðan. Mætti segja, að hún væri smækk-
uð mynd af Ásbyrgi hvað lögun snertir, þótt fegurð
og tign þess skorti.
Skammt sunnan við Eyjólfshæð, sem er syðst og aust-
ast á Bláskógaheiði, er norðurendi hins 12 kílómetra
langa og talsvert háa Bunguveggs. Skilur sá veggur af-
réttarlönd Ása og Þeistareykja á löngum parti. Geysi-
stór landspilda austan við vegginn nefnist Gjástykki.
Nær það alveg austur að Hrútafjöllum, sem eru í suð-
vestur horni Ásheiðar. Frá Hrútafjöllum ganga hæðir
alllangt til norðurs — norður fyrir Mófell — og nefn-
ast þær Mófellshæðir. Vesturbrún hæða þessara er mjög
sundursprungin, og minnir mig að lágur veggur sé á
parti norðan við Hrútafjöllin. Landið á milli þessara
hæða og Bunguveggjarins er mikið lægra en landið báð-
urn megin. Er því augljóst að þar hefur orðið stórkost-
legt jarðfall.
Aljt þetta, sem ég hefi talið hér upp, sýnir, að land-
sig hafa orðið mikil í Kelduhverfi, mest í austurhluta
sveitarinnar, og sum í grennd við Ásbyrgi. Virðist mér
það gera þá skoðun mína sennilegri, að Ásbyrgi sé til
orðið fyrir jarðsig, en ekki af völdum Jökulsár.
í DJÚPAVOGI
Framhald af bls. 176. ---------------------
inn, en við þessa einstöku hundaheppni, vex mér ás-
megin og spinn mig upp á brún og ota augum, tel víst
að ég sé í góðu færi, en þá sé ég hvar hún er komin á
ská fram fvrir mig. Færið er rosalangt, og ég þori ekki
að stanza hana með hljóði vegna þess, hversu skugg-
sýnt er, hún muni sjá blossann og ef til vill hlaupa upp,
eða hendast til hliðar, áður en skotið nær henni, svo að
ég fylgi henni á sigti augnablik, til að finna hraðann,
og kippi svo fram fyrir hana, eins og maður gerir þeg'-
ar skotnir eru fuglar á flugi, og skotið ríður af. Þá brá
svo við, að hún bætti við sig ferðinni, víst um helm-
ing, svo sem 70—80 faðrna, en þá stanzar hún og lítur
við. Ég sá hana ekki greinilega, en virðist trýnið sveifl-
ast í boga upp á við, og snögghverfur svo. Mér þótti
hreyfingin óeðlileg, og datt í hug, að hún væri særð,
læt annað skot í byssuna og læðist undur varlega í átt-
ina til hennar. Nú var ég kominn mjög nærri, þar sem
hún hafði horfið, en ég gat ekki séð neina laut, þar sem
hún hefði getað .... en allt í einu þaut ég á fætur, því
nú sá ég hana greinilega á milli þúfna með alla fætur
til himins.
Mikið óskaði ég þess, að Oddur væri niðri á vegi
þegar ég kæmi þangað, en seinna, seinna myndi ég hitta
hann.
BRÉFASKIPTI
Valgeir Benecliktsson, Árnesi, Árneshreppi, Strandasýslu, óskar
eftir bréfaskiptum við pilt eða stúlku á aldrinum 13—14 ára.
Sigriður Böðvarsdóttir, Kirkjubæ, Fljótshlíð, Rangárvallasýslu,
óskar eftir bréfaskiptum við pilt eða stúlku á aldrinum 13—15 ára.
-F-skilegt að mynd fylgi.
Fjölnir Torfason, Hala, Suðursveit, A.-Skaft., óskar eftir bréfa-
skiptum við pilta eða stúlkur á aldrinum 11—13 ára. Æskilegt að
mynd fylgi.
Steinunn Torfadóttir, Hala, Suðursveit, A.-Skaft., óskar eftir
bréfaskiptum við pilta eða stúlkur á aldrinum 11—13 ára. Æski-
legt að mynd fylgi.
Þóra Guðrún Ingimarsdóttir, Jaðri, Suðursveit, A.-Skaft., óskar
eftir bréfaskiptum við pilta eða stúlkur á aldrinum 10—12 ára.
Æskilegt að mynd fylgi.
Máni Fjalarsson, Kálfafellsstað, Suðursveit, A.-Skaft., óskar eftir
bréfaskiptum við pilta eða stúlkur á aldrinum 9—11 ára. Æski-
legt að mynd fylgi.
Fleima er bezt 183