Heima er bezt - 01.04.1965, Qupperneq 28

RITSTJORI

Ws. ■ !mIwSh [\\ r» m
Frá Breiöafjaráarbyggáuni
- Fögur og söguleg strandlengja - Gullfjallié
Þótt Eyrbyggja sé sannfræðileg um allt, sem snertir
héraðslýsingar og örnefni, er hún full af furðu-sögum
og sögum um afturgöngur, og má þar fyrst og fremst
nefna Fróðárundrin og sögurnar um afturgöngu Þórólfs
bægifóts.
I Eyrbyggju er sagt frá því, hvers vegna Bólstaður
fór í eyði strax á söguöld, og þar segir svo:
„Því að Þórólfur tók þegar aftur að ganga, er Arn-
kell var látinn.“ Hér er það sagt berum orðum, að
Þórólfur bægifótur, faðir Arnkels, hafi valdið því, að
Bólstaður fór svo skjótt í eyði. — Ég ætla því í stuttu
máli að rifja hér upp sögu þessa hrakmennis, Þórólfs
bægifóts, eins og hún er sögð í Eyrbyggju og Land-
námu.
Geirröður hét maður, er fór til íslands og með hon-
um Finngeir sonur Þorsteins öndurs og Ulfar kappi.
Geirröður nam land frá Þórsá til Langadalsár. Hann
bjó á Eyri. (Sá bær heitir nú Narfeyri.) Geirröður
gaf land, Ulfari skipverja sínum, tveim megin Úlfars-
fells og fyrir innan fjall. Finngeiri gaf hann lond uppi
um Álftafjörð. Hann bjó, þar sem nú heitir að Kárs-
stöðum.
Geirríður hét systir Geirröðar, er átt hafði Björn
blindingjatrjónu. Þórólfur hét sonur þeirra.
Geirríður þessi kom svo til íslands, með son sinn
Þórólf, og voru þau hinn fyrsta vetur að Eyri. En um
vorið gaf Geirröður systur sinni land, þar sem heitir í
Borgardal, en Þórólfur sonur hennar fór út í víking.
Borgardalur er um miðja Narfeyrarhlíð. Geirríður var
hinn mesti kvenskörungur og mjög gestrisin. Hún lét
gera skála um þjóðbraut þvera. Hún sat á stóli úti og
laðaði að gesti, en borð stóð inni jafnan og matur á.
Eftir andlát Geirríðar kom Þórólfur heim úr víking.
Honum þótti landlítið í Borgardal og skoraði á Úlfar
kappa til landa og bauð honum hólmgöngu. Úlfar var
gamall orðinn og barnlaus. Hann féll á hólmi, en Þór-
ólfur varð sár á fæti og gekk haltur ávallt síðan. Því
var hann bægifótur kallaður. — Þórólfur tók svo land
allt, er Úlfar kappi hafði átt, en gaf svo land tveimur
þrælum sínum, er hann gaf frelsi. Úlfari gaf hann Úlf-
arsfell og Örlygi gaf hann Örlygsstaði. Sjálfur setti Þór-
ólfur bú saman í Hvammi í Þórsárdal, það er fyrir vest-
an Úlfarsfellsháls. Þar er nú auðn.
Þórólfur átti þrjú börn. Arnkell hét sonur hans, en
dætur hans Gunnfríður og Geirríður. Voru þau öll
mannvænleg, og Arnkell héraðshöfðingi og hraust-
menni.
Þegar aldur færðist yfir Þórólf, gerðist hann hinn
mesti ójafnaðarmaður og illmenni, og reyndi öllu að
spilla í sveitinni, en Arnkell reyndi að bæta um sem
unt var. Að lokum segir frá því, að Þórólfur bægi-
fótur kemur heim til sín að Hvammi úr ferðalagi um
sveitina, síðla dags. Hann var í mjög vondu skapi, því
að hann taldi að sér hefði mistekizt að æsa til ófriðar
milli Arnkels sonar síns og Snorra goða.
Er heim kom, mælti Þórólfur við engan mann, en