Heima er bezt - 01.10.1965, Page 22

að sú gráa Steins hefði ekki úr húsi farið þann dag, og
mundi þetta bjarndýr verið hafa. Bjarni bóndi Runólfs-
son, síðar bóndi á Kálfafelli í Suðursveit, dáinn 1922,
sagði, að þennan vetur hefði hann verið vinnumaður í
Sandfelli í Oræfum hjá séra Sveini Eiríkssyni frænda
sínum. Nú er það dag einn, að Bjarni er að koma heim
af beitarhúsum sunnan af Sandfellsmýrum, en það er
um klukkutíma gang í suðaustur frá Sandfelli. Sorta-
bylur var á og sá lítt út úr augunum. Verður Bjarni þá
var við að eitthvað er á ferli á hlið við hann, sem urr-
aði grimmdarlega, en ekkert sá Bjarni, því bylurinn var
svo dimmur. Þetta gekk svo nokkra stund, en hvarf um
síðir. Taldi Bjarni víst, að þarna hefði bangsi á ferð ver-
ið.
Á Víðborði á Mýrum bjó þá Daníel Benediktsson og
Benedikt Kristjánsson í tvíbýli. Hjá Benedikt var til
heimilis Bergur bróðir hans, uppkominn og röskur mað-
ur. Daníel var einnig röskur maður, átti byssu og var
skytta góð.
Nú er það einn dag, að Daníel sér bjarndýr koma
vestan af Mýrum og stefna austur á Hornafjarðarfljót.
Fær hann þá Berg með sér til að reyna að koma skoti á
dýrið, ef hægt yrði að komast í færi við það. Þeir höfðu
hesta góða og vel járnaða og riðu í veg fyrir bangsa,
sem fljótt greikkaði sporið, þegar hann varð mannanna
var. Urðu þeir að ríða eins og hestarnir komust, til að
komast í skotfæri við hann. Daníel skaut tveimur skot-
um á dýrið þarna á Fljótunum og við þriðja skot féll
það algerlega, en þá var það komið austur á Bjarnanes-
sand austan Fljóta. Þetta mun vera um 8 kílómetra vega-
lengd, sem þeir eltu dýrið. Daníel varð allfrægur af
þessu verki. Byssa hans mun hafa verið framhlaðin sela-
byssa með haglaskotum, líklega selaskotum.
Fleira mun ekki hafa borið til tíðinda þennan hafís-
vetur 1881, sem í frásögur er færandi. ísinn lónaði frá
landi um sumarmál, en vorið var kalt, skepnuhöld sæmi-
leg en sumarið með fádæma grasleysi og mjög litlum
heyfeng. Var það og hefur verið kallað grasleysissum-
arið.
Næsta vor á eftir, 1882, gerði sumarmálabylinn al-
ræmda, sem stóð yfir í viku og drap niður sauðfé sýslu-
búa, eins og annarra landsmanna, svo að lá við alfelli.
Það hefur verið kallað Fellisvorið. Þá um sumarið gengu
mislingar um allt land. Ur þeim dóu nokkrir menn hér.
Á höfuðdaginn rak hafís hér vestur með ströndinni, en
lá ekki við land nema stuttan tíma. Þá voru svo mikil
næturfrost seinni hluta ágústmánaðar, að eigi var hægt
að slá í mýrlendi ósléttu fyrr en um hádegi, svo var
mosinn og þúfumar harðfrosnar á morgnana.
Á þessari öld hefur tvisvar hafís komið hér fyrir
Skaftafellssýslur. Á einmánuði 1902 rak ísspöng hér
vestur með landi og varð landföst um hálfan mánuð
eða þrjár vikur. Olli það siglingateppu hér á Hornafjörð
fram eftir vorinu og matvöruleysi í kaupstað. Þá var
sultur hér í vestursveitum, því aflaleysi var um vetur-
inn og vorið. Um veturinn kom hvalur inn á Horna-
fjörð og var drepinn þar á grynningum. Það mun eitt-
hvað hafa bætt úr matarskorti í eystri sveitunum. Þetta
var síðasti hvalur er drepinn var inni á Hornafirði, en
áður var það algengt á vetrum. Þetta vor fóru nokkrir
bændur héðan úr Suðursveit til Djúpavogs að kaupa
kornvöru gegn loforði um ullarinnlegg á sumarkaup-
tíð.
Vorið 1911 kom hér hafís. Það var annan föstudag í
sumri og lá við land um þrjár vikur. Veður var kyrrt
og stillt meðan ísinn var og voraði fremur vel og gras-
vöxtur góður um sumarið.
Þá strandaði hér í Suðursveit frönsk fiskiskúta. Hafði
siglt á hafísjaka og komið að henni leki. Sigldi hún þá
undan ísnum upp að landi og hleypti upp á Vindásfjöru
fram undan Steinasandi. Á skipinu voru 22 menn og
drukknuðu 2 við landtöku. Þeir voru jarðaðir í Kálfa-
fellsstaðarkirkjugarði. í skipinu var mikill saltfiskur og
annað matarkyns, sem fékkst á góðu verði á uppboði.
En lítið um koníak eða vínföng, og var það óvenjulegt
þegar frönsk skip strönduðu hér. Þetta skip hét Made-
leine og frá Dunkerque. Mennirnir dvöldu hér í hálfan
mánuð og voru þá fluttir til Hornafjarðar. Þangað kom
franskt spítalaskip og tók þá þar.
Skráð 1962.
STEFÁN GUFJJÓNSSON:
Ah hausti
i haustblíhu
Haustið milt í húmsins dökkva,
hylur land og sjó.
Falin eru friðarrökkva
fölnuð lauf í skóg.
Geymist hljóð með gleði-klökkva
geislamynd er vorið bjó.
Haustið milt í húmsins dökkva,
hylur land og sjó.
Endurtekning alheims máttar
alltaf verður ný.
Þó víki haust til vetraráttar,
og vaxi drungaský;
hljómar lífsins hörpusláttar
heyrast alltaf, því:
Endurtekning alheims máttar
alltaf verður ný.
370 Heima er bezt