Heima er bezt - 01.11.1970, Blaðsíða 10

C.W. SHEPHERD
Islandsferé 1862
Steindór Steindórsson frá HlöSum býddi
XI. KAFLI
Reykjahlíð — Sprengisandur — Endur við Mývatn
Litla gráönd — Fuglar — Brennisteinsnámur
Hrafntimmhryggur — Vogar — lllar fregnir
Til Reykjavíkur.
Bærinn í Reykjahlíð stendur undir lágum brekkum
við norðausturenda Mývatns. Skammt er frá bænum að
vatninu, og snýr framhlið hans að því. Túnið er lítið,
aðeins fáeinar dagsláttur, er það leifar þess, er hraun-
straumarnir skildu eftir, er þeir ruddust fram yfir land
jarðarinnar. Bærinn er hreinlegur, miklu betri en venju-
legt er, meðal annars eru þar gluggar, sem ekki einungis
er unnt að opna, heldur er það oft gert eftir því sem
þörf krefur. Við bjuggum í tjaldi okkar en borðuðum
inni í bænum. Þar voru okkur bornar ríkulegar máltíð-
ir af silungi og andareggjum. Löng leið var nú fyrir
höndum, þar sem sáralítill hagi yrði fyrir hesta okkar.
Við afréðum því að dveljast viku í Reykjahlíð, til þess
að þeir gætu hjarnað verulega við áður en lagt yrði í
langferðina. Ráðgert var að fara fyrst suður yfir
Sprengisand, um 60 mílna leið, suður í Eyvindarkofaver,
en þar var okkur tjáð að væri nokkur gróður og hesta-
hagi. Ólafur spurðist rækilega fyrir um þessa hluti hjá
hverjum sem hann hitti, því að hann trúði því ekki að
svona gæti það verið. Að okkur sjálfum læddist ótti um
það, að Eyvindarkofaver skæri sig úr engu frá auðnun-
um í kring, nema af nafninu einu saman. Ef sá ótti hefði
við rök að styðjast, sem sífelld ótíð, kuldi, regn, slydda
og hríð gerði sennilegt, væri ekki um neitt að gera, nema
hraða ferðinni til áðurnefndra Fiskivatna, sem voru 12
mílur frá verinu. Eitt er víst, ef gera átti alvarlega til-
raun, til að komast að Skaftárjökli úr vestri, varð að
fara frá öðrum hvorum þessara staða. Ókleift var að
flvtja með sér svo mikið hey, að það nægði þessum
hestafjölda, en við vonuðum að við fyndum svo góða
haga, að hestarnir gætu fyllt sig svo rækilega, að það
dygði þeim í tvo, þrjá daga, meðan við könnuðum eitt-
hvað af jöklinum, og gætum ef til vill skyggnzt eitthvað
inn yfir hið ókunna landsvæði. Frá Fiskivötnum færum
við síðan til Heklu, og þaðan til Reykjavíkur og lykj-
um með því ferðalaginu.
Enn bættust við ný tíðindi, sem juku á löngun okkar
að komast þessa leið. Menn höfðu almennt fengið þá
hugmynd, að eldur væri uppi í Skjaldbreið* eða ein-
hverju öðru fjalli á Skaftársvæðinu, eða þá að gosi væri
þar nýlokið. Sagt var, að á góðviðrisdögum hefðu sézt
reykjarmekkir í þeirri átt, og meira að segja var okkur
. bent á eitthvað, sem leit þannig út. En okkur var óljóst,
hvað það væri, og það gátu eins vel verið sandmekkir.
En hvað sem öllu leið var það víst, að ef eldur væri
uppi á þessum slóðum, myndum við geta gengið úr
skugga um það á fáum dögum. Hr. Gould, sem hafði
hitt okkur aftur í Reykjahlíð, var ráðinn í að komast
hinn fáfarna Vatnajökulsveg, sem aðeins hafði verið
farinn tvisvar á þessari öld. Hann mundi einnig vissu-
lega komast að raun um, hvað um væri að vera í sinni
ferð. Hann ætlaði að leggja upp í þessa hættuferð frá
Möðrudal sama daginn og við færum frá Reykjahlíð,
og ef allt færi eftir áætlun, hugðist hann hitta okkur á
ný í Eyvindarveri eða við Fiskivötn, og hétum við því
að fara ekki þaðan fyrr en á tilteknum degi.
Níundi júlí var ömurlegur dagur. Það var kalt, rign-
ing og dimmt í lofti. En við vorum orðnir því svo van-
ir að við vorum orðnir næstum ónæmir fyrir slíku veðri.
Við fengum okkur því bát og könnuðum nokkrar eyj-
ar í Mývatni og andavarpið þar. Endurnar við Mývatn
eru ekki æðarfugl, heldur samsafn margra tegunda ann-
arra. Margar þessar endur njóta sömu réttinda og æðar-
fuglinn, þær eru ekki skotnar og hreiður þeirra aldrei
rænd til fulls. Næstum allir bæir við Mývatn eiga eina
eða fleiri eyjar í vatninu. Eggjatekjan er mikilsverður
þáttur í framleiðslu heimilanna. Endur þessar eru ekki
eins gæfar og æðarfuglinn og því ekki eins rólegar þeg-
ar eggin eru frá þeim tekin. Þær afrækja hreiðrin, ef
ekki eru skilin eftir 4—5 egg. Fyrsti hólminn, sem við
komum í, var aðeins um 60 stikur að ummáli. Hann var
flatur og gróinn hávöxnu, móleitu grasi. Þar taldi ég yfir
20 hreiður. Aðeins tvær tegundir urpu þar, duggönd
(Fuligula marila) og hávella (Harelda glacialis). Flestar
endurnar flugu upp, þegar báturinn lenti, en nokkrar
sátu þangað til þær voru reknar af eggjunum. í einu
* Hér mun sennilega átt við Trölladyngju.
394 Heima er bezt