Heima er bezt - 01.12.1972, Síða 20

Riðið yfir Brúará. Teikning: Auguste Mayer.
Beztu leiðina varð hann að finna yfir torsótt fjöll og
sundríða velflestar árnar. Og svo hafa óruddir skógarnir
verið erfiðir viðureignar. Landnáma segir, að Island
hafi verið skógi vaxið milli fjalls og fjöru á þessum ár-
um. Skógarnir hafa að vísu ekki verið jafn þéttir og
stórvaxnir og í fyrri heimahöguin hans, Noregi, en
samt hinn versti farartálmi. Og nógu þéttir hafa þeir
verið til þess að stigamenn gátu leynzt þar. Landnáma
geymir líka frásagnir um uppreisn þræla gegn kúgurum
sínum og stroki þeirra til skóga.
Einu enn hefur karlinn líka þurft að vara sig á. Forn-
menn trúðu því statt og stöðugt, að fjöllin og hamr-
arnir væru heimkynni trölla og forynja. Þau mátti aldrei
styggja, vei þeim, sem það gerði. Fornmenn áttu og sér-
stakar reglur, hvemig forðast skyldi að styggja þau.
Ekki er því ólíklegt, að stundum hafi Grímur hrokkið
upp af værum svefni í einhverjum náttstaðnum við
kynleg hljóð utan úr kyrrðinni. Þá hefur hann strokið
laust og rytjulegt skegg sitt og velt því fyrir sér, hvort
honum hafi nú eitthvað orðið á í hegðunarreglunum
við óvættina. Von bráðar hefur hann þó hringað sig
niður aftur í húðfat sitt og sofnað á ný hinn rólegasti.
Hann vissi sem sé líka, að til voru góðar vættir, land-
vættirnar, ein á hverju landshorni, sem stóðu á verði
um landsins börn og heill þessa undarlega lands, sem
örlögin höfðu borið hann að.
En hvers vegna lagði hann á sig þetta hættusama land-
könnunarferðalag? Raunverulega var það stjórnmála-
legs eðlis og hann valinn til fararinnar af því hann hef-
ur verið vitur maður með lipran talanda. Bændur hafa
því lagt eyrun við fortölum hans, sem ekki hafa versnað
við það, að þær skírskotuðu til hagsmuna þess, er á
hlustaði.
Grímur geitskijr þekkti ekki mikið til verðandi landa
sinna. Obbinn af þeim var þó kominn frá Noregi. En
af kynnum sínum við lífið, vissi hann, að hingað að
ströndum hefði skolað mönnum, frjálsbornum sem
ánauðugum, af mörgum þjóðernum með ólík viðhorf
til mannlegra samskipta. Hér mætti finna menn, sem
ætluðu sér skjótan auð í krafti yfirgangs og sundrungar.
Líklegra var þó hitt, að í meirihluta væri fólk, sem hýru
auga liti til gróðurs vallarins, feits búsmala og fiski-
gengdarinnar í ám og vötnum.
Við þetta fólk vildi hann ræða. Yfirleitt var þetta
frjálsborið fólk, öruggt í framgöngu, metnaðargjarnt
og vant að virðingu sinni, drenglundað og heiðarlegt,
en þó sundurlynt og tortryggið og gat því orðið margt
að misklíðarefni.
Landnámsmennirnir hafa glaðzt yfir landskostum,
en voru þó fljótir að átta sig á því, að þeir voru ekki
alveg eins góðir og þeir höfðu vanizt í fyrri heima-
högum, t. d. úti í Noregi. Hér virtist þess enginn kostur
að hafa sómasamlega í sig og á, nema að friður ríkti í
samskiptum manna. Meira að segja varð nauðsynlegt að
endurskoða afstöðuna til þrælanna, sem þeir höfðu flutt
með sér hingað út.
420 Heima er bezt