Heima er bezt - 01.12.1972, Blaðsíða 25

Eitt sinn var mér sögð sú saga af hænsnabúi, þar sem
tæknin var svo mikil, að hænugreyin fengu það á tilfinn-
inguna, að annar árstími væri kominn en almanakið
sagði, og allt líf þeirra fór úr skorðum. Lesendur gætu
álitið, að nú væri komið fyrir mér eins og hænugrey-
unum, þegar ég birti vorljóð á hávetri. En mér finnst
lagið við ljóðið, sem hér fer á eftir, með fallegri lögum,
og því birti ég ljóðið. Lagið er raunar enskt þjóðlag, og
frægt fyrir þær sakir, að þýzka tónskáldið Friedrich von
Flotow tók það upp á arma sína og dubbaði það upp í
aríu (The Last Rose of Summer) í óperu sinni Martha.
En Friðrik þessi hefur verið háttvís maður, því að hann
lét óperu þessa gerast á Englandi á dögum Önnu drottn-
ingar, og því nýtur þjóðlagið sín einkar vel í því um-
hverfi. Þetta er óskalag allra góðra söngkvenna, og ég
hef einnig vitneskju um það, að nemendur Laugaskóla
hafi líka kunnað að meta það og kyrjað hástöfum við
neðangreindan texta. Erindið er upphaf kvæðisins
Freistnin, í Friðþjófssögu Tegners, sem Matthías Joch-
umsson þýddi. Var þetta erindi sem önnur söngljóð
Friðþjófssögu mikið sungið hér fyrrum.
VORIÐ KEMUR, KVAKA FUGLAR
(Lag: The Last Rose of Summer)
Vorið kemur, kvaka fuglar,
kvistir grænka, sunna hlær.
ísinn þiðnar, elfur dansa,
ofan, þar til dunar sær.
Rósin gegnum reifar brosir
rjóð og hýr sem Freyjukinn,
og í brjóstum virða vekur
vorið hlýjan unað sinn.
Þegar þessi þáttur nær augum ykkar, verða komin jól
— og dans var og er mikið stundaður á þeirri hátíð. Eg
ætla því að bjóða ykkur upp í dans og við skulum dansa
tangó. Dömunum vil ég þó skýra frá því, að tám allra
kvenna hefur verið hætta búin af minni fótamennt. Þær
vita því að hverju þær ganga. Þeir, sem kunna lagið við
textann geta sungið hann, en hann var fjarska vinsæll á
sínum tíma, og höfundurinn ekki af verri endanum, stór-
skáldið Jóhannes úr Kötlum. Ég veit ekki til, að hann
hafi mikið gert af því að búa til Ijóð við danslög, sem
ég reyndar harma. Nafn laghöfundar þori ég ekki að
fara með, ef það skyldi svo vera vitleysa. En því var
hvíslað að mér, að hann muni vera íslenzkur.
NÆTURLJÓÐ
Ó nótt! þinn vængur nálgast mig — hann nálgast mig
hljótt,
og nótt! ó, kysstu barnið þitt og svæfðu það rótt.
Nú finn ég hvernig ljóðið líður frá þér,
— það ljóð, er á að vaka hjá mér
sem móðuraugu mild og skær.
Ó, dimmbláa nótt!
hversu dulur þinn faðmur og vær,
þegar deginum lýkur
og vanga minn strýkur
þinn elskandi blær.
Hve allt er þá hljótt,
og hve angurblítt hjarta mitt slær
og hve auga mitt kvikar,
er stjarnan þín bhkar
og færist mér nær.
Ó, nótt! Nú bærast varir þínar viðkvæmt og hljótt,
— þú vaggar mér í draumi, blessaða nótt,
og sorgir mínar líða, líða og líða fjær.
O, dimmbláa nótt!
hversu dulur þinn faðmur og vær,
þegar deginum lýkur
og vanga manns strýkur
þinn elskandi blær.
Fyrir nokkuð löngu síðan var þættinum sent afarlangt
kvæði, sem mér finnst vera þula svona í fljótheitum séð.
Það heitir Skröggskvæði, og er eftir Guðmund Berg-
þórsson skáld, kenndan við Brandsbúð hjá Arnarstapa á
Snæfellsnesi, tahnn fæddur 1657. Guðmundur þessi var
annars kynjaður af Vatnsnesi í Húnavatnssýslu og flutt-
ist þaðan vestur undir Jökul. Hann er talinn hafa kunnað
allvel til verka í yrkingum, a. m. k. á þeirra tíma mæh-
kvarða. í bréfi, Sem fylgdi þessu kvæði, var þess getið,
að sendandi hefði ekki séð það á prenti. Ég hef verið að
velta því fyrir mér hvað gera skyldi. Mig langar til að
birta það, en lengd þess svo og það, að Ólafur Davíðsson
hefur birt það allt í þjóðkvæðasafni sínu, hefur haldið
aftur af mér. Ómögulegt er þó að vita hvað ofan á
verður.
Ég get þessa, af því mig langar til að færa sendandan-
um, Sigurbirni Gunnarssyni, Reykjavík, þakkir fyrir
hugulsemina og þá elju að hafa skrifað þetta langa kvæði
upp eftir minni, en hann segist hafa lært það af föður
sínum.
Þá á ég ekki annað eftir en senda ykkur öllum beztu
jóla- og nýjárskveðjur — og það geri ég hér með.
E. E.
Heima er bezt 425