Heima er bezt - 01.06.1984, Page 37

40 ára afmæli:
23. ágúst 1984 eru
rétt 40 ár síðan
Rúmenía varð
sósíalískt lýðveldi.
Þótt ríkið standi í
nánu sambandi við
Sovétríkin eins og
önnur Austur—
Evrópu ríki, hefur
Rúmenía vakið at-
hygli fyrir sjálf-
stæða utanríkis-
stefnu.
Jr að mun hafa verið einhvern tíma
snemma árið 1974, líklega í janúar-
lok eða febrúar, að það barst í tal í
glöðum hópi vina og kunningja, að
það mundi ágætlega ráðið að skjótast
til Rúmeníu í páskafríinu. Við fengj-
um þar örugglega vel þeginn sumar-
auka, ferðin væri furðulega ódýr,
miðað við svo langa leið og þá þjón-
ustu, sem í boði var, náttúrufegurð
landsins væri mjög mikil, ekki síst
hinna tignarlegu Karpatafjalla, upp-
bygging þjóðarinnar væri stórkostleg
á síðari árum, — og páskafríið nægði
næstum alveg til ferðarinnar.
Ég held, að fari vel á því, að ég byrji
á að gera örstutta grein fyrir landi og
þjóð, áður en haldið er að heiman.
Það er hyggilegt, að hafa leitað sér
nokkurrar vitneskju um þann stað,
sem á að heimsækja, áður en farið er._
Rúmenía er eitt af hinum svo-
nefndu Balkan-löndum, — löndum,
sem eru á Balkanskaga, — og liggja að
henni að vestan og norðan Rússland
og Ungverjaland, en að vestan og
sunnan Júgóslafía og Búlgaría, ásamt
Svartahafi að suðaustan á 245 km.
langri línu.
Landið er 237.500 ferkm. að stærð,
eða langt til eins og tvö og hálft ísland.
Það má hiklaust telja landið þéttbýlt,
því að íbúar eru yfir 20 milljónir, enda
er landið víða ágætlega frjósamt og
náttúruauðlindir margar og miklar.
Mesta hálendið er Karpatafjöll,
sem eru víða einkar fögur, með all-
mörgum snæviþöktum tindum, sem
eru meira en 2500 metra háir. Þau
umkringja á stóru svæði þá miklu há-
sléttu, sem heitir Transilvanía. Því
sem næst einn þriðji landsins er slétt-
lendi, en hinir tveir hlutarnir fjall-
lendi, hæðir og hálsar, sem víða eru
þaktir miklum skógi.
Dóná er langstærsta á landsins og
rennur á landamærum þess á 1075
km. svæði að vestan og sunnan. Ann-
ars eru ár margar og afl þeirra nýtt til
nægilegrar rafmagnsframleiðslu fyrir
þjóðina alla. Orkuver eru mörg og
stór, en Bicas-orkuverið í Moldavíu
mun þó vera það stærsta. Stöðuvötn
eru mörg og fögur.
Sólrík og fögur strönd Svartahafs-
ins, með sínum glæstu baðströndum
og hótelum, dregur sífellt að sér fleiri
og fleiri ferðamenn, enda meira fyrir
þá gert með hverju ári, sem líður.
Svartahafið er næstum ótrúlega stórt
stöðuvatn og kynni sumum að þykja
gaman að kunna skil á því. Það er
460.000 ferkm. Nafnið er talið dregið
af því, að þar finnst svo lítið líf. Það er
í rauninni ekkert frábrugðið öðrum
vötnum, hvað lit snertir.
Svo sem nærri má geta, er megin-
landsloftslag í þessu landi, sem umlukt
er öðrum löndum að langmestu leyti.
Kuldinn verður oft mikill nokkurn
hluta úr vetrinum, en sumarið er þá
líka einkar hlýtt, svo að allur gróður
nær fljótt miklum þroska. Á lágslétt-
unum fer sumarhitinn oft upp í 40-45
gráður á C. Meðalhiti ársins 10 og 11
gráður á C.
Þjóðin á sér mjög langa sögu, sem
engin leið er að gera nein fullnægj-
andi skil, nema í löngu máli. Hér
verður því aðeins drepið á örfá atriði.
Elstu merki um mannlíf í Rúmeníu
má rekja meira en 300.000 ár aftur í
tímann. Hafa víða fundist menjar eftir
hina fornu íbúa og má sjá frumstæða
muni þeirra, tæki og vopn í söfnum
um land allt.
Afar athyglisverðar og glæsilegar
fornminjar hafa fundist í landinu,
einkum við Svartahaf, allt frá 7. öld
fyrir fæðingu Krists.
Snemma á 2. öld e. Kr. náðu Róm-
verjar yfirráðum i landinu og réðu þar
ríkjum í 165 ár. Mörkuðu þeir þar
varanleg spor, eins og yfirleitt alls
staðar þar, sem þeir dvöldu. Þau spor
sjást ekki aðeins enn á verklegu sviði,
t.d. í byggingum og vegagerð frá þeim
tíma, heldur einnig í andlegu lífi
þjóðarinnar, því að tunga hennar er
enn og verður vafalaust um aldir
rómanskt mál, náskylt latínunni.
Nafn landsins er einnig frá tímum
Rómverja, ýmsir siðir, sem enn er við
haldið, og margt fleira mætti nefna í
því sambandi.
Menntun þjóðarinnar er nú ágæt
hina síðustu áratugi. Skólaskylda er
frá 6-16 ára aldurs og eiga nemendur
um marga valkosti að ræða til hærri
menntunar. Allir skólar í Rúmeníu
eru ríkisskólar, svo sem nærri má geta,
og var mér tjáð, að mikil áhersla væri
lögð á að gera þá sem best úr garði,
bæði hvað aðstöðu alla og aðbúnað
snerti. Því miður fékk ég aldrei neitt
tækifæri til að heimsækja neinn skóla
og gerði þó nokkrar ákveðnar til-
raunir til þess. Mun páskafrí að ein-
hverju leyti hafa átt þátt í því.
Rúmenar eru kristin þjóð og til-
heyrir langmestur hluti hennar, eða
14 milljónir, hinni rúmensku, orþó-
doksísku kirkju. Nærst stærsta
kirkjudeildin er rómversk kaþólsk, og
Heimaerbezt 217