Æskan - 01.11.1973, Side 11

annað að sjá, en að dauðinn hlytl að bíða mln I þessu
botnlausa forardíkl.
Nú víkur sögunni til fólkslns, þar sem það var að slá
og raka spölkorn íyrlr vestan lllagil, en vegna leitis, sem
6 milli bar, hafði það ekkert getað séð til ferða okkar Mósa.
En þá kom fyrir smávægilegt atvik, sem mér hefur slðan
fundizt eins og yfirnáttúrleg bending frá einhverju ósýni-
legu æðra valdi, eða forlagahöndum: Ein stúlkan varð fyrir
Því óhappl að brjóta hrífuna sína. Hirtl húsbóndinn brotin
og labbaði með þau upp að tjaldi engjafólksins, en það
stóð ofar í brekkunum, og sá þaðan nokkurn veginn yfir
mýrina. í tjaldinu voru geymd smíðatól og amboð, og ætlaði
hann að sækja þangað nýja hrífu. Þegar bóndi sneri frá
tjaldinu, varð honum litið niður á mýrina, og sá þá hvar
Mósl sat á kafi í einu feninu, en mig sá hann ekki, sem
varla var von; það var ekki svo mlkið upp úr af mér. Kallaði
bóndi til kaupamanna sinna að bregðast fljótt við og koma
á eftir sér með relpi, en sjálfur tók hann til fótanna og
skundaði til okkar Mósa, en ekki varð ég hans var eða sá
hann, fyrr en hann stóð svo að segja yfir okkur.
I raun og veru var húsbóndi minn gæðadrengur, en ör-
lyndur nokkuð og gat þá verið kaldur og ónotalegur ( orð-
um. Og I þetta sinn gat hann ekkl stillt slg um að tala til
mín nokkuð hryssingslega, áður en hann reyndi til að bjarga
mér. En mér sárnaði við hann og flaug I hug, að gætnarl
manni hefði farizt annan veg, ef hann hefði hitt barn svo
hauðulega statt — hefði tæplega byrjað á því að ávíta mig
°3 ausa yfir mig ókvæðisorðum þótt mér hefði orðið á I
Þetta sinn að breyta frá þvl, sem fyrir mig hafði verið lagt.
Síðan fór hann að bisa við að hjálpa mér, og tókst með all-
mikilli áreynslu að tosa mér upp úr feninu. Ekki hreyfði
Mósl slg á meðan á björgun minni stóð, og þá stund, sem
Piltarnir voru að koma reipum undir hann, bærði hann ekkert
6 sér. Ég hef aldrei, hvorki fyrr né slðar, séð neina skepnu
sýna jafnmikla ró og stillingu undir llkum kringumstæðum.
En þegar tekið var I böndin, brauzt hann rösklega um og
sýndi þá bæði snerpu og afl I átökum slnum, enda skiptl
það engum togum að hann rifi sig upp úr með hjálp mann-
anna og kæmi fótum fyrir sig. Frýsaði hann þá hraustiega
°9 hristi sig, en ekki þótti augað fallegt, sem hann renndi
að þessum óhappastað um lelð og hann reyndi að fjarlægj-
®st hann.
Ég ætla ekki að lýsa þvl, hvernig ég leit út eftir þetta
íorarbað; það geta vlst flestir gert sér I hugarlund. Og af
matnum er það að segja, að fatan, með þvi sem I henni
var, týndist I botnlaust fenið og hefur aldrei fundizt sfðan.
Kökuböggullinn, sem bundinn var við belti mitt, var það
slna sem bjargaðist, en ekkl þóttu kökurnar lostætari á
eftir.
Ég man enn, að mér gleymdist að rétta húsbónda mln-
um höndlna og þakka fyrir hjálplna, sem mér þó vissulega
bar. Má vel vera, að ástæðan hafl verið sú, að mér var
ðramt I geðl út af orðum þeim, sem hann hafðl til mln
kastað. En ég gekk til Mósa gamla, hjúfraðl mig upp að
bonum og klappaði honum; mér var Ijúft að þakka honum,
®nda hafðl hann sýnt mér meirl nærgætnl en húsbóndinn.
Að vlsu var Mósl aðelns það, sem kallað er „skynlaus
skepna“, en þó hafðl hann skllið hættuna og með slnnl
dæmalausu ró og stlllingu átt drýgsta þáttinn I björgun
Tóbakið er mikill skaðvaldur heilsu
manna. Það hefur mikil áhrif á alla
starfsemi llkamans. i tóbaki er mjög
sterkt og hættulegt eitur, sem nefnist
nikótln. Tóbakseitrið verkar á tauga-
kerfi, hjarta og æðar. Það er algengt,
að þeir, sem nota mikið tóbak, fál
langvinna tóbakseitrun. Mjög margir
læknar telja nú sannað, að reykingar
eigi verulegan þátt I þvi, að lungna-
krabbi fer ört vaxandi. Nákvæmar rann-
sóknir hafa leitt I Ijós, að tóbaksnotkun
bama og unglinga dregur mjög úr and-
legum og llkamlegum þroska þeirra.
Eina ráðið fyrir þann, sem þjáist af
tóbakseitrun, er að hætta notkun þess.
En það er ekki alltaf auðvelt, þegar
likaminn er orðinn vanur eitrinu I tób-
aklnu. Öruggast er þvi að venja slg
ekki á notkun tóbaks.
Olga Gísladóttir.
okkar. En sjálfur hafði ég ekki skilið I hve mlkllll hættu ég
var staddur, og varð það ekki Ijóst fyrr en á eftlr, er ég
heyrði það berast I tal meðal heimilisfólksins.
Á seinni árum hefur hugur minn oft staldrað við atvik
þetta og minningunni um Mósa gamla þá skotið upp. Hlýjar
sú minning mér betur en flestar aðrar, og Mósa mun ég
aldrei gleyma, þó að runnið hafi hann æviskelð sitt fyrir
tugum ára. Mlnning hans verður jafnan bundin við þetta
litla brot úr ævisögu minni, og þá um leið mlnnzt rólyndis
hans og þeirra frábæru vitsmuna, er hann sýndi á þessari
örlagaríku stund. Hann tel ég i raun og vem Iffgjafa minn,
þó að húsbóndinn framkvæmdi björgunina.
Hins vegar finnst mér það ekki ómerkilegt atriði, að
hrffan skyidi einmitt brotna í sama mund og við Mósl sukk-
um I fenið. Hefði hrífan ekki brotnað og bóndi ekki gengið
upp að tjaldlnu, er eins liklegt að eftir okkur hefði ekkl
verið tekið, fyrr en það var um seinan. — Þess vegna hefur
mér fundizt að allt þetta hafl veríð atvik og tildróg i hönd-
um þess valds, sem við skynjum ekki, en virðist þó hafa
líf mannanna i hendi sér og tefiir þvl fram á skákborðl
Iffsins með ósýnilegum höndum og óskiljanlegum atvlkum.
Guðm. K. Eiriksson.