Æskan - 01.03.1982, Blaðsíða 18

úr eða losna við kvillann. ,,Fíla-
pensla" ætti aldrei að kreista. Læknar
geta reynt að flýta fyrir batanum með
því að hreinsa svitaholurnar með
vissum efnum.
Það er algengara, að konur þjáist af
húðkvillum en karlar. Læknar segja,
að til þess liggi þrenns konar orsakir:
1. Konur nota meira að fegrunarlyfj-
um á andlit og hendur en karlar. 2.
Konur leggja meira uþp úr útlitinu en
karlar og eru því oft óþolinmóðar að
bíða eftir að náttúran sjálf græði og
lagfæri — og reyna því sjálfar að flýta
fyrir. 3. Húðkvillar kvenna á höndum
stafa oft af því, að konur fást mikið við
margs konar þvotta, en mörg þvotta-
efni eru skaðleg höndunum.
Ýmiss konar ofnæmi kemur fyrst
fram á hörundinu. Þegar læknar finna
enga augljósa orsök til útbrota á hör-
undinu, prófa þeir viðbrögð hörunds-
ins gegn ýmsum efnum, sem margir
hafa ofnæmi fyrir. Algengust þessara
eru: ryk, frjóduft úr blómum, mjólk og
dýrahár.
Þessi próf fara þannig fram, að ör-
litlu af efninu er sprautað grunnt í húð
sjúklingsins. Sé um ofnæmi fyrir efn-
inu að ræða, bólgnar húðin kringum
stungustaðinn. Þessi aðferð er og
notuð, þegar rannsaka skal, hvort
menn hafa tekið þerklabakteríuna.
Sumir húðkvillar eru ekki líkamleg-
ir, heldur stafa af sálrænum orsökum,
og eru þeir erfiðastir viðureignar.
Ýmis algeng og augljós viðbrögð
húðarinnar stafa frá tilfinningalífinu,
án þess þó að við það sé neitt sjúk-
legt. Fólk getur orðið kafrjótt í andliti
af vandræðaskaþ einum og feimni —
og svitnað af eftirvæntingu eða ótta.
HIRÐING HÚÐARINNAR OG BÖÐ
Besta hreinsiefnið á húðina er
venjuleg sáþa og vatn, en sérfræð-
ingarnir segja, að flestir noti of mikið
af þessu, sérstaklega yfir vetrartím-
ann. Tíð nærfataskipti eru oft eins
áhrifamikil og þöð.
Hversu oft á hver og einn að fara í
bað? Það fer eftir veðrinu, aldrinum
og ásigkomulagi húðarinnar. Ungt
Fyrir 20—30 árum voru verkfæri þau,
sem myndin er af, ómissandi á hverj-
um íslenskum sveitabæ. Sláttu-
mennirnir fluttu steðjann og klöpp-
una með sér á engjarnar, og oft varð
að klappa Ijáina, einkum er þurrkar
gengu og hart var í rótina. Þessi
verkfæri voru að fullu lögð niður
seint á þriðja tugi þessarar aldar,
þegar norsku Ijáirnir voru fluttir til
landsins.
fólk, sem hefur ekki þurra húð, getur
brugðið sér daglega í bað á sumrin,
án þess að það hafi nein ill áhrif. En
roskið fólk með þurra húð þarf
máske ekki að fara nema einu sinni í
bað vikulega yfir veturinn til að það
komi niður á hörundinu.
Ef þú finnur fyrir kláðafiðringi að
afloknu baði, ættirðu að fækka bað-
dögunum. Ef það gagnar ekki, væri
ráð að prófa að hafa vatnið ekki eins
heitt næst, Roskið fólk skyldi aldrei
nota heitt vatn og ekki nema mjög
feitar sápur, því þær hlífa húðfitunni.
Vegna starfa sinna, er húsmæðrum
hætt við að fá ýmsa hörundskvilla.
Hver húsmóðir ætti að eiga þægilega
leður- eða plastglófa — klædda lér-
efti að innan, svo leðrið aða plastið
erti ekki húðina.
Eftir því sem læknarnir segja, þá
gefur almenningur húðinni á líkama
sínum mjög lítinn gaum. ,,Það á að
taka tillit til húðarinnar eins og hvers
annars líffæris," segja þeir. ,,En það
er erfitt að fá þann mann til að hvíla
sig, sem ekkert er að ,,nema" húð-
kvilli. En væri þessum sama manni
sagt, að hjartað eða lifrin væri í ólagi,
mundi hann undir eins fara að ráðum
okkar læknanna."
Ýmsar hlégiljur vaða uppi um margt
viðkomandi húðinni, og skal hér á
eftir leiörétt ýmislegt af því.
FÆÐINGARBLETTIR: standa ekki í
neinu sambandi við reynslu eða hug-
arástand móðurinnar um meðgöngu-
tímann. Við getum alveg eins haldið
mislitu spjaldi fyrir framan hænu í
þeirri von, að hún verpi mislitu eggi,
eins og trúað því, að eitthvað óvænt
beri fyrir augu barnshafandi konu,
valdi fæðingarbletti á fóstrinu.
Ef fæðingarbletturinn er lítill og
ekki á áberandi stað líkamans, þá er
engin ástæða til að eyða honum. En
ef hann er stór eða til lýta, þá er ekki
úr vegi að leita til læknis.
Freknur eru ekki annað en óeðlilega
mikið litarefni í húðinni og myndast
það vegna hinna útfjólubláu geisla
sólarinnar. Freknur sjást aldrei á
börnum innan við sex ára aldur og eru
algengastar hjá Ijóshærðu fólki.
Jafnan dregur úr þeim að vetrarlagi.
Oft hverfa þær að mestu eftir tvítugt.
Vörtur: Það var ekki fyrr en á
allra síðustu árum, að vissa fékkst
fyrir því, hver er orsök vörtumyndun-
ar. Orsökin er vírus, og þess vegna
geta vörtur verið smitandi.
Ungbörn fá stundum vissa tegund
af vörtum, en þær eiga sér ekki lang-
an aldur, misjafnan þó eftir einstakl-
ingum. Vörtur þessar á að láta í friði.
Þær hverfa á sínum tíma af sjálfu sér.
Hárvöxtur: Hárvexti er aðeins
hægt að eyða fyrir fullt og allt með
rafmagnsnál, svo vel sé. Röntgen-
geislar eru reyndar áhrifaríkir í þessu
sambandi, en þeir eru skaðlegir heil-
brigðum vefjum líkamans og geta or-
sakað ný lýti.
Sólbruni: Allir ættu að forðast að
sólbrenna. Talið er að sólbruni sé or-
sök húðkrabba margra bænda, sjó-
manna og annarra, sem vinna mikið
undir beru lofti í miklu sólskini.