Æskan - 01.03.1982, Blaðsíða 16

y / *•::: "
Aí ■1*1*6— ------—
□
HORUND ÞITT?
Þ?2 erí klæddur töfrabrynju, sem /???
þekkir sennilega ekki nógu vel, og
er húðin þó eitt af stærstu líffœr-
um líkamans.
Eftir Fergus Cronin.
□
Hvernig mundi þér geðjast aö því
að klæðast næstum óslítanlegri yfir-
höfn, sem væri þeim töfrum gædd aö
halda á þér hita, þegar þér væri kalt
en kæla þig í hita? Og þessi sama flík
stuólaði á ýmsan hátt að því að
vernda heilsu þína og gefa til kynna
ýmsan sjúkleika — og endurnýja
sjálfa sig vegna slits og skemmda?
Þú ert einmitt klæddur slíkri töfra-
brynju, því húðin á líkama þínum er
þessum eiginleikum gædd og mörg-
um fleiri. En því miður eru alltof mörg
okkar mjög ófróð um flest, sem við-
kemur húðinni og hlutverki hennar,
og er húðin þó eitt af stærstu líffærum
líkamans.
Við erum flest fróðari forverum
okkar um mataræði, hjartað, hálseitl-
ana og mikilvægi þess að stunda lík-
amsæfingar. En þótt undarlegt megi
virðast gefum við hörundinu lítinn
gaum.
Húðin hefur margvíslegu hlutverki
að gegna, og sé hún heilbrigð, verð-
um við venjulega ekki vör við störf
hennar. Húðin er fyrsta varnarvirki
líkamans gegn skaðlegum öflum. Þótt
húðin sé ekki sterkleg að sjá, er hún
furðu seig. Villimenn hafa stundum
búið sér til serki úr skinni veginna
óvina.
Húðin er mjög tilfinningarnæm og
svarar því vel ýmsum áhrifum; einnig
vinnur hún sem hitastillir — og stuðl-
ar að því að halda líkamshitanum sem
jöfnustum í hvers konar veðri og
loftslagi.
Margir eru haldnir ýmsum firrum
gagnvart húðinni. Ef þú telur þig ekki
vera í þeirra hópi, ættirðu að kynna
þér eftirfarandi fullyrðingar og spyrja
sjálfan þig, hverjar séu réttar og
hverjar rangar:
1. Sólbrúnt hörund ber vott um
hreysti.
2. Einungis hár á dýrum rís af
völdum ótta.
3. Öll veiklun í húðinni stafar af lík-
amlegum orsökum en ekki andlegum.
4. Fæðingarblettir stafa stundum
af einhverri reynslu móðurinnar um
meðgöngutímann.
5. Hrukkum er hægt að eyða með
nuddi.
6. Hverjum og einum er hollt að
baða sig á hverjum degi.
7. Flestar konur þola illa að sápu-
þvo á sér andlitið.
8. Fæðingarblettir og skyldir blettir
breytast aldrei í krabbamein.
9. Vörtur læknast ekki nema með
vissum læknisaðgerðum. (Það er
aldrei hægt að nema þær á brott
,,með töflum").
Allar þessar fullyrðingar eru rangar.
Við skulum nú til þess að skilja þetta
betur fræðast dálítið um gerð og
starfsemi hörundsins.
GERÐ HÚÐARINNAR
Húðin vegur um það bil 2'h kg, og
er því helmingi þyngri en lifrin og
heilinn; hún tekur á móti einum þriðja
af blóðstraumnum, og yfirborð henn-
ar á fullorðnum meðalmanni er um
það bil 21,5 ferfet.
Húðin er samansett úr sex lögum,
sem aftur má greina í tvo aðalhluta:
yfirhúðina, sem er ytra lagið og hið
raunverulega skinn.
16