Muninn - 01.12.1962, Blaðsíða 10

Við gröf óþekkta hermannsins
Washington í febrúar.
SNJOFOL á jörðu og trén blaðlaus, en
tekið að hlýna í veðri. Við ökum, sem leið
liggur að gröf óþekkta hermannsins. Þar á
að fara að skipta um vörð, og það ku vera
eftirtektarvert. Washington er fögur borg
með mikið af hvítum minnismerkjum, og
hér göngum við upp breiðar hvítar tröpp-
ur upp að gröfinni. iÞað er reyndar engin
gröf, heldur marmarakista á stalli, hvít og
fögur. Islendingurinn nemur staðar og lit-
ast um, hér er eittlivað nýtt að sjá fyrir
liann.
Við veitum athygli veru nokkurri, sent
gengur bísperrt með byssu um öxl eins og
eftir þráðbeinni línu, taktföstum, öruggum
skrefum, svo að vart skeikar unr sentimetra,
unz komið er að ákveðnum stað. Þar er
numið staðar og byssunni skellt niður, svo
að hriktir í. Síðan snýr veran sér um ná-
kvæmlega níutíu gráður, ber höndina upp
að húfuskyggninu og heilsar. Eftir litla
stund er aftur snúið um níutíu gráður, svo
að samtals eru þær þá luindrað og áttatíu
gráðurnar, og innan lítillar stundar endur-
tekur sagan sig.
Staðurinn er afgirtur með gljáfægðum
járnkeðjum, og ég fer að hugsa um, hvort
þessi vera sé enn eitt tákn fullkomleika
tækninnar, vél í mannslíki, sem gengur eft-
ir ómennskum, beinum línum, en einungis
beinum. Ég er byrjaður að dást að tækni-
undrinu í huganum, þegar veran allt í einu
byrjar að tala: „Here lies the unknown
soldier in honored glory, knotvn but to
God.“ Ég byrja að efast, og geri mér brátt
grein fyrir því, að hér er á ferðinni vera af
holdi og blóði.
]á, nrikil eru kraftaverk agans, og án lrans
væri erfitt að drepa menn á skipulagðan
hátt og uppfylla þannig skyldur sínar við
Guð og samfélagið. Og hvar er meiri nauð-
syn á þráðbeinum línum án minnsta hlykks?
Skipanirnar koma að ofan og skulu hitta
beint í mark, og vei þeim, sem ekki fylgir
línunni, annars er hann kominn í tölu
f jandmannanna og skotinn eins og hundur
af: sínum samherjum. Og ef vindurinn
sveigir braut blýkúlunnar, æ, þá l'er illa,
Jr\ í að þá verður líklega ekki hitt í mark.
Já, Jretta er nú sannarlega nokkuð, sem
maður sá ekki heima. Hugsa sér, svo mikill
var vesaldómur íslendinga á liðnum öld-
um, að þeir týndu niður þeirri göfugu
íþrótt að drepa menn á riddaralegan hátt
og eiga í stríði. En nú hafa þeir nóg til fæð-
is og klæðis og Jrar að auki komnir í gott
samband við umheiminn, svo að við skulum
bara bíða og sjá, hvort ekki verður hægt að
bæta úr þessu með góðum vilja og tilstyrk
góðra manna. Og ekki má gleyrna aganum.
Hann vantar nefnilega svo til alveg. Hér
þarf greinilega úr að bæta og ala þjóðina
upp í góðunt siðum. Fyrst og fremst að
kenna henni að hlýða og það skilyrðislaust.
Ekki alltaf þetta röfl um hvers vegna og til
livers. Það kemur ekkert málinu við, fyrir
því verður séð, auk þess sem allar vífilengj-
ur tefja tímann. Vertu feginn, að einhver
tekur af Jrér óntakið, svo að þú Jrarft ekki
lengur að hugsa. Það getur nefnilega leitt
menn út á villigötur, og þá er betra að
halda sig á mottunni. „Enginn veit, hvað
átt hefur, fyrr en misst hefur,“ segir mál-
tækið.
En hvar vorum við nti staddir? I menn-
ingarríki á tuttugustu öld við gröf hins
óþekkta hermanns, sent Guð er sagður hafa
velþóknun á. Það er verið að skipta um
vörð. Það hriktir í byssununr, þegar þær
smella í steininum. Ganga skulu menn eftir
beinum línum og stanza á fyrirfram ákveðn-
‘Í4 MUNINN