Heimilisblaðið - 01.09.1933, Blaðsíða 28

152
HEIMILISBLAÐIÐ
Uppreisn án ofbeldis.
Dirfska og skjót úrræði, eru einkunnar-
orð fyrir litlum bækling, sem nýlega var
gefinn út New York. Hér birtist lítill út-
dráttur úr honUm. Leiðandi menn og kon-
ur fjölda félaga af öllu tagi hefja viðreisn-
arstarfsemi, sem útilokar alla flokka-skift-
ingu og býður öllum til samstarfs, í þeim
tilgangi, að umsteypa þjóðfélagsskipun
Bandaríkjanna — hefja uppreisn, sem sé
skipulögð og án allra blóðsúthellinga —
gegn auðvaldskúgun og öllu einræði.
Þeir, sem nú þegar hafa myndað slíkt fél-
ag með sér, gefa því nafnið: The League
for Independent Palitical Action. Formað-
ur félagsins er frægur uppeldisfræðingur
og rithöfundur, John Dewey, prófessor við
Columbia háskólann í New York.
Þegar ég sá nafn hans, var ég viss um,
að þar sem hann væri formaður, yrði ekki
deilt um, að málið stefndi í rétta átt.
Bæklingurinn byrjar með því að bera
saman núverandi ástand Bandaríkjanna
ástand Frakka fyrir stjórnarbyltinguna
1792. Hvernig dirfska og skjótar fram-
kvæmdir hafi frelsað Frakka frá kúgun,
og hið sama geti frelsað Ameríku nú, en
án allra blóðsúthellinga, ef fólkið samein-
ist og leggi til hliðar allan flokkaríg, sem
hingað til hafi verið þrándur í g'ötu fyrir
samstarfi. Umbótarstarfsemi Roosevelts
er talin kák eitt, sem kunni að verða til
þess að fáar miljónir manna frelsist frá
hungurdauða, en sem líkist því, að ný bót
sé látin á gamalt fat, bótin slitni frá inn-
an skamms og þá verði gatið því stærra
og erfiðara viðfangs. Róttækar umbætur,
bylting í þjóðfélaginu, er tal’ð það eina,
sem geti komið til mála að breyti núver-
andi ástandi, svo að viðunandi verði. Það
er talið líklegt að þá verði fundið ráð við
því hryllilega böli, sem yfirfljótanlegar
allsnægtir valdi nú, sem skapa atvinnu-
leysi með allri þeirri eymd, sem því fylgir:
sjálfsmorðum í þúsundatali og vitfirring
fjölda manna, fyrir utan allskonar sið-
spillingu, sem er bein og óbein afleiðing
örbyrgðar.
Ameríka er á krossg'ötum, sem liggja:
1. Aftur á bak: endurtekning auðvalds-
kúgunar. 2. Áfram: vegurinn, sem liggur
til tortímingar. 3. Til hægri: auðvalds-
drotnun stjórnarinnar. 4. Til vinstri: veg-
urinn til frelsis og farsælda.
Fyrsta leiðin hefir nú þegar reynst ófar-
sæl landi og lýð og verður því ekki valin.
önnur leiðin virðist nú þegar hafa sýnt
sig ófæra og af henni verður því að beygja.
Til hægri er leiðin, sem endar í einveldi
líkt og í Italíu og Þýzkalandi.
Fjórða leiðin skiftist í margar samhliða
leiðir, sem allar hafa eitt markmið: sam-
vinnu — lýðsstjórn.
Þrjár fyrstu leiðirnar eru auðvaldsleiðir:
einstaklingsauðvald; Roosevelts takmark-
aða auðvald og samvinnuauðvald Facism-
ans. Fjórða leiðin er sameiginlegur arður
og eign iðnaðar landsins og náttúrugæðum
á'l'lri þjóðinni til handa. Svo er spurt:
Ilverja leiðina velur Ameríka?
Sýnt er fram á þann nlæg'ilega sann-
leik, að allsnægtirnar valda eymdinni. Því
meiri sem matarbirgðirnar eru, þess fleiri
hungraðir. Því meiri sem ullin er, þess
fleiri ganga naktir. Því fleiri sem húsin
eru, þess fleiri, sem ekki hafa þak yfir
höfuð sér.
Þess vegna verður samstarf að koma
í stað okurs, öf'lun þess, sem öllum nægir
að skapa öryggi, þannig, að enginn þurfi
að óttast hungur: En auðvaldið rekur þjóð-
in því að eins af höndum sér, að hún sam-
einist í baráttunni gegn þvi, bændur,
verkamenn, menn af öllum stéttum, þeir
sem vinna með huga jafnt og þeir sem
vinna með höndum, með það eitt i huga,
að ná valdinu í sínar hendur og halda því.
Erfiðleikarnir, sem Bandaríkjamenn
hafa nú við að berjast, eru engin tilviljun
eða slys, heldur ekki sending frá himni
eða helvíti, en það er víti auðmagnsins.
Þveröfugt við náttúru- og réttlætislögmál