Heimilisblaðið - 01.08.1919, Blaðsíða 2

114
HEIMILISBLAÐID
urunum oft og einatt óþægindi og jafnvel
orðið öðrum börnum að skaða.
En hvernig fer svo á fullorðinsárunum ?
Sá tími kemur, að þau verða að fara frá
foreldrum sínum úl í heiminn og hafa sig
áfram á eigin spýtur, hvort sem þau nú eiga
að stunda nám eða vinnu hjá öðruin eða í
fáum orðuin: komast á vegu vandalausra
manna.
Nú vitum vér það allir, sem höfum reynt
að hafa unglinga á heimilum vorum, til vinnu
eða náms, hve það er fjarska sjaldgæft að
vér hittum fyrir trúa og hlýðna unglinga,
unglinga, sem gera sér far um að gera ná-
kvæmlega eins og fyrir þá er lagt, þegar sagt
er við þá lireint og beinl: Svona vil eg láta
gera þetta og svona hitt.
En þó málturinn sé ekki ávalt viljanum
samsvarandi, þá umberum vér það fúslega
og segjum þá : »það verður gott. Þú vilt feg-
inn vanda þig, þér tekst það líka áreiðan-
lega með timanum að leysa það vel af hendi
eða gera það eins og það á að vera.
Þessum viljagóðu og efnilegu unglingum
vilja menn gjarnan halda, og þó að þeir
verði að greiða þeim meira kaup, þá er það
tilvinnandi. Trúir og hlýðnir unglingar koma
sér allstaðar vel og hljóta góðan vitnisburð,
sem verður þeim miklu haldkvæmari um
æfina, en nokkur geti fyrir séð. Þeir læra
líka eitt, því að hver góður húsbóndi hefir
ánægju af að leiðbeina þeim, sem sjálfir vilja
hafa sig áfram. Þeir eru blessun og fögnuður
heimilunum, sem þeir eru á og foreldrum
sínum til sóma. Þvi að allir sjá, að þeir hafa
fengið gott uppeldi heima og að foreldrarnir
hafa skilið hlutverk sitt og leyst það vel af
hendi.
Alt fer á annan veg, þegar menn eru svo
óhepnir að ná í einhverja unglinga, sem eng-
an veginn er hægt að tjónka við, af því að
þeir hafa aldrei lært að hlýða nokkrum
manni; það er eins og vatni sé skvett á gæs,
ef eitthvað er við þá sagt til umvöndunar
eða leiðbeiningar. Slikir og þvilíkir unglingar
eru sannnefnt heimilisböl og dagleg plága;
þeir verða heldur aldrei mosavaxnir á heim-
ilunum. Því allir vilja auðvitað verða af með
þá sem fyrst og vitnisburðinn þeirra tölum
vér ekki um; hann er nú ekki næsta loflegur.
Það er slæmt fyrir unglingana, þegar menn
vilja heldnr vita þá fara en koma. Þeir geta
varla lært nokkurn skapaðan hlut sér eða
öðrum til gagns, heldur fylgir þeim hvar-
vetna óþrifnaður og vesaldómur og kjör þeirra
verða því verri, sem lengra líður fram.
Og hverjum er þetta svo að kenna?
Það er auðvitað ekki hægt að afsaka ung-
lingana sjálfa, þvi þegar þeir eru komnir til
vits og ára, þá ættu þeir að geta haft dálítið
taumhald á sjálfum sér og hegðað sér skyn-
samlcga, En mestur ábyrgðarhlutinn fellur
þó á foreldrana, er hafa verið svo óskyn-
samir að láta börnin alast upp í alt of miklu
sjálfræði, meðan þau voru ung. Aíleiðingin
var sú, að enginn gat nokkru tauli komið á
við þau, er þau stálpuðust.
»Beygðu kvistinn, meöan hann er ungur«,
segir orðskviðurinn og minstu þess, að göml-
um vana er ilt að breyta og »illa gróa göm-
ul sár«.
Það er synd foreldranna, sem kemur bér
niður á börnunum og reyndar foreldrunum
jafnframt, því að óhlýðin börn leiða sorg og
svívirðingu yfir foreldra sína, svo þar sann-
ast spakmælið forna: »Aga þú barn þitt, ann-
ars agar það þig«.
Óhlýðuiu er áreiðanlega sú ódygðin, sem
verst hefir eftirköstin, og þess vegua ætti að
brýna það, eins og unt er fyrir þeim, sem
hafa börn undir höndum, að vinna gegn
þeirri ódj'gð af alefli og ckki láta hana með
nokkru móti festa rætur. Því að hún getur
lekið svo háskalega skjótum vexti, þegar hún
er nú einusinni búin að ná sér niðri. Þenna
þátt barnauppeldisins verður að taka fyrir
alvarlega frá rótum. Hver, sem það gerir, forð-
ar börnum sínum frá mikilli eymd og vol-
æði, þegar fram líða stundir,
Pjóðvinnr.