Heimilisblaðið - 01.10.1938, Blaðsíða 3

HEILRÆÐl B SKIJPS
Peter Palladíus var fyrstur evangelisk-lútherskur
biskup í Danmörku (f. 1S03, d. 1560). Hann liafði
stundað nám í Wittenberg 1531—37 og varð biskup
1537, að undirlagi Bugenhagens. Það var ákaflega
vandasamt verk, sem liann tókst á hendur, að koma
í framkvæmd, á verklegan hátt, hugmyndum siðbótar-
mannanna, í kirkjum og skólum, en liann leysti það
af hendi með fráhærri snild og lægni. Hann var á
sífeldum ferðalögum, um Sjáland þvert og endi-
langt, í sex ár samfleytt, og vísiteraði allar kirkjurn-
ar í biskupsdœminu, og suniar oftar en einu sinni,
en þær voru um 390. »Vísitasíubók• hefir að geyma
mikinn og merkilegan fróðleik um menningarástand,
siði og hætti þeirra tírna, því að þar er skilmerki-
lega skýrt frá flestu því, sem fyrir biskup liar á þess-
um ferðum. Þessi bók hefir verið gefin út í alþýð-
legri útgáfu í Danmörku og her þess vitni, að Palla-
dius hefir verið heilbrigður í hugsunarhætti, þrótt-
mikill og einlægur guðsmaður, gamansamur og glögg-
ur á það, hvernig heppilegast var að taka á málum,
eftir ástæðum og umhverfi.
Um hann er sögð sagan, sem hér fer á eftir, styðst
Iiún við frásögn lians sjálls og lýsir dável »aðferð
um« hans við siðhótarstarfið.
Palladius biskup var á vísitasíu-ferða-
lagi um biskupsdæmi sitt. Hann var bú-
inn að fara um Sjáland, þvert og endi-
langt, og var nú kominn í einhverja af-
skektustu og eyðilegustu sveitina á Sjá-
lands-Odda. Fylgdarmaður hans var sjá-
lenzkur bóndi, hnellinn og harðgerður,
sem sat keikur í ekilssætinu og fékst
ekki um, þó að veðrið væri hryssings-
legt og vegirnir vondir. Þeir voru orðn-
ir »saman-hristir«, eins og Danir kalla
það, biskup og bóndinn, á þessu langa
ferðalagi, úr einni sókninni í aðra, —
með þeim hafði tekist einlæg vinátta og
gagnkvæin. Þeir töluðu að vísu ekki
margt, en bættu þó hvor annan upp.
Lars þekti sjálenzku bændurna út og
inn, því að hann var einn úr þeirra hóp
og vel skynsamur, og biskupi kom að
miklu gagni sá fróðleikur, sem hann gat
látið honum 1 té, um bændurna. Hins-
vegar gat biskup gefið Lars ýmisleg um-
hugsunarefni, með því að bera saman
gamalt og nýtt, — gömlu pápiskuna og
liina nýju Lúthersku kenningu. Lars
lagði fátt til þeirra mála, annað en »já«
og »a-nú«, en hjá því varð ekki komist,
að biskup fyndi það, að djúpar voru
enn rætur liins gamla siðar í huga bónd-
ans. Þær urðu ekki upprættar í einni
svipan, og fékkst biskup ekki um og
hafði ekki af því neinar áhyggjur. Lars
var »góður fyrir sinn hatt«. Það þurfti
aðeins að fara að honum með lagi, og
þá gat hann orðið ennþá betri.
Odda-sóknin var einhver eyðilegasta
og afskektasta sveitin á Sjálandi, eins
og áður er sagt. Þar var áveðrasamt og
Oddinn gróðurlítill. Treysti fólkið mest
á þá björg, sem úr sjónum fékst, en
sjósókn var þó þá, eins og nú, erfið og
áhættumikil. En þarna bjó harðgert fólk
og nægjusamt, fáskiftið og ail hjárænulegt,
eins og títt er um fólk í afdölum og á
útkjálkum. Lítil, rauð tígulsteinskirkja
var utarlega á Oddanum miðjum. Barst
nú þaðan djúpur og hátíðlegur klukkna-
hijómur, sem kveðja skyldi sóknarbörn-
in til kirkjunnar og heilsa jalnframt hin-
um fyrsta evangeliska Sjálandsbiskupi.
Betur gat biskup ekki óskað sér, að hon-
um yrði fagnað. — — —
—--------Kirkjan var alveg troðfull af