Í uppnámi - 20.03.1901, Síða 23

31
Úr skákríki voru.
Það væri mjög fróðlegt að fá eitthvað að heyra frá eldri mönnum
um skáktaflið á Islandi á siðastliðinni öld eða yiirhöfuð eitthvað úr sögu þess
i þeirra tíð eða feðra þeirra og forfeðra, ef einhver kann söguna svo langt
aptur í tímann. Frá einum hinum bezta taflmanni á íslandi, Þorvaldi
Jónssynx, lækni á Isafirði, höfum vér fengið ýmsar upplýsingar, og birtum
vér hér útdratt úr bréfi frá honum dags. 15. júlí f. á:
“Um árið 1850 fór eg að fást við skák, og kynntist eg helztu skák-
mönnum i Reykjavik þar til 1863, að eg fluttist hingað vestur. A þessu
tímabili ruddu hinar útlendu skákreglur sér til rúms hjá flestum, og skák
var þá talsvert iðkuð í Reykjavik, bæði meðal eldri og yngri, einkum
stúdenta og skólapilta i húsi föður mins, Jóns málaflutningsmanns Guð-
mundssonar, þar sem margir þeirra voru daglegir gestir. Beztir skákmenn
i þá tið voru taldir í Reykjavik þeir bræður Pétur biskup og Jón yfir-
dómari Péturssynir og consúl Smith. En beztur allra íslenzkra skákmanna
var að minni reynzlu Stefán Thórdersen, sá er dó sem prestur í Vestmanna-
eyjum 1889.
Mjög litið held eg hafi verið til af útlendum skákbókum í Reykjavik
eða hér á landi um þessar mundir. Hinar nýrri skákreglur held eg hafi
flutzt. hingað smámsaman með íslenzkum stúdentum frá Kaupmannahöfn, og
held eg mig hafa átt talsverðan þátt í að útbreiða þær, bæði í Reykjavík
og hér vestra, og eins hin ‘opnu spil.’ Gambitar voru áður lítt þekktir, og
flest töfl voru Giuoco piano eða’lík töfl. Til skamms tíma held eg jafnvel
skákbækur minar hafa verið þær einustu teljandi hér á laudi, auk þeirra,
er Landsbókasafnið átti, og sem vist hafa fáar verið. Eg hefi smáinsaman
eignast Bilguer's ‘Handbuch,’ 5. útg., P. Morphy’s ‘Games of Chess’ by Löwen-
thal, ‘Tidsskrift for Skak’ 1895—1898, auk nokkurra kennslubóka danskra
og sænskra, er eg hefi gefið ýmsum yngri mönnum. Þar að auki hefi eg
haldið saman skákdálkinum úr National-Tidende i Kaupmannahöfn síðan í
júní 1883.
Skákþrautir (Skakproblemer) held eg fáa sem enga Islendinga hafa fengizt
við að búa til, og þykist viss um, að engar slikar hafi birzt á prenti. Skák-
þrautir ‘Fjallkonunnar’ (1888) held eg vera eptir útlendum blöðum. Eigi er
mér heldur kunnugt um, að neinn Islendiugur liafi fengizt við ‘Blindspil’ annar
en sira Stefán Thórdersen, er einu sinni mér vitanlega tefldi án þess að hafa
fyrir sér skáktafl. Það hefir til þessa verið mjög sjaldgæft, að leikir islenzkra
teflenda hafi verið skrifaðir upp jafnóðum. Veit eg þess að eins dæmi hér á
Isafirði nokkrum sinnuin milli mín og Helga gullsmiðs Sigurgeirssonar, og er
eitt af þeim töflum prentað i skákdálkinum i National-Tidende 26. mai 1893 af
tilviljun. Ut af fyrirspurn frá mér um einn leik í Muzio-gambit eptir
Bilguer’s ‘Handbuch,’ komst eg í bréfaskriptir við einn meðlim úr ‘Kjöben-