Eimreiðin - 01.03.1922, Page 14

78
]ÓN HELGI
EIMREIÐIN
ekki fyr en annað betra er fengið (t. d. hugskeytasamband
við Jón helga og aðra góða menn; en velvakandi verða þeir
að vera, eða að minnsta kosti ljóslifandi í endurminningunni).
Katólsku bænirnar voru líka nokkuð annars eðlis en þær
bænir sem í lúterskum löndum eru kendar. Þær voru og eru
á latínu og óskiljanlegar þeim sem þuldu eða þylja. Þégar
paternoster eða þvílíkar latneskar bænir og sálmar voru þuldir
í þaula — alt að 90 sinnum á dag eða oftar, þá fylgdi ekki
hugur máli — þulið var í þaula og þetta hafði oft nokkurs-
konar dáleiðslu í för með sér — menn gleymdu sorgum og
þrautum. Bænamuldrið verkaði deyfandi engu síður en ópíum
og á sama hátt og að telja stöðugt 1, 2, 3 upp að 10000
eða svo. Slíkt hefir gefist mörgum álíka vel og bænirnar kat-
ólsku t. d. við svefnleysi. En bænir eru ólíkt ákjósanlegri en
þurrar tölur.
Eg er sannfærður um að duglega ítrekaður paternoster-
Iestur er álíka raungóður og margir dropar sem við læknar
gefum, jafnvel ópíum. En þegar eg segi fólki að lesa bænir
sínar og vil spara þeim dropana, þá dussar það við. Líklega
tala eg ekki nógu hátíðlega um þessi efni.
Alt þetta, sem nú er sagt, skilst mér vera skársta skýringin
á áheita- og helgidómalækningum í katólskum sið eldri og
nýrri tíma. En ekki má gleyma áhrifum persónunnar, sem
leitað var til. Frá afburðamanni líkt og »engilmærum, ítur-
fríðum« Jóni helga stafaði Ijómi og læknandi geislar sjúk-
um og sorgmæddum. Hann var helgur maður — meðal-
gangari milli guðs og manna.
VIII.
Á dögum Jóns helga var ekki öðrum læknisdómum til að
dreifa hér á landi en áheitum, bænum og helgum dómum.
Þetta var tískulækningin þá, og tókst furðanlega. Margir brosa
að þessu nú á tímum og finst svo sem vera aðrir tímar nú
með kunst og kunnáttu. En daglega vöðum við þó villu og
reyk, við læknarnir líka og kunnum ekki einu sinni að lækna
kvef. Og margar eru okkar kreddur ekki síður en klerkanna.
En við eigum því láni að fagna að okkar kreddum er trúað