Ægir - 01.10.1912, Blaðsíða 4

112
ÆGIR
Reynt hefur það verið í 6 ár. Jeg vil
henda mönnum á þelta efni, án þess að
jeg geti ábyrgst gæði þess, en gullmedalíu
fjekk verksmiðjan. Hún sendir mönnum
ókeypis bækling um notkun þess, ef um
er beðið. Því miður láðist mjer að spyrja
um verðið á efninu. Gott væri, ef hjer
væri von á góðu og ódýru efni til þess að
auka endingu veiðarfæra; það yrði mikils
virði fyrir alla útgerðarmenn og íiskimenn.
Skamt þar frá sýndu Norðmenn aðal
laxveiðivjel sína, fleignótina (Kilenot),
uppsetta og í fullri stærð; en af því að
hún er nokkuð þekt hjer á landi, skal jeg
ekki fjölyrða um liana. Þar sýndu og
Svíar (Jul. Albrechtson & Co., Göteborg)
bút af snyrpinót1) með öllum útbún-
ingi og inni í aðalskálanum var lítið sýn-
ishorn af samskonar nót, eins og hún tíðk-
ast í Bohuslán, en þar liefur hún verið
brúkuð lengi (síðuslu 30 ár) á bátum; en
þeir fengu hana frá Norður-Ameríku (sbr.
Skýrslu mína um fiskisýninguna í Björg-
vin 1898, ísland 2. árg.). Síðar tóku
Norðmenn hana upp og þeir komu svo
með hana hingað til lands. Bjarni Þor-
kelsson bendir á (í skýrslu sinni) að vjer
mundum vel gela brúkað litlar snyrpinæt-
ur með vjelardátum, svo góður árangur
yrði að, og má vel vera að svo yrði, ef
þær j'rðu ekki of dýrar í hlutfalli við afl-
ann. Væri óskandi að einhverjir vildu
gera tilraun.
Auk þessa liöfðu Sviar þar margt af öðr-
um netum, einkum fyrir vatnafiska, en
langmest bar á hinni miklu netasýningu
(alls 50 net smá og stór) er danskir fiski-
menn liöfðu þar í sameiningu, jeg segi:
langmest bar á, en það er þó ekki alls-
1) Nót þessi hefur tengið svo mörg nöfn á
vora tungu, að það eru vandræði. Fiskimenn
nefna liana vanalega norska nafninu (Snurpe-
not), en af því hef jeg myndað snyrpinót; af
gömlu norsku orði, að snyrpa (o: draga saman).
kostar rjett, því að hún var ytst á sýn-
ingarsvæðinu, að miklu leyti að húsabaki.
En svo var þessi sýning mikil, að jeg þurfti
fulla klukkustund til þess að fá fyrsta yfir-
lit yfir hana alla. Mest bar þar á kvía-
netum (Bundgarn) fyrir síld og ál. Þau
voru þar í fullri stærð sett upp eins og á
sjávarbolni með staurum og »leiðurum«.
En svo var þar og urmull af öðruin net-
um, einkum k o 1 a v ö r p u m (Snurrevaad),
f y r i r d r á 11 a r v ö r p u m og g i 1 d r u in
(Ruser) fyrir ál, þorska o. fl. Danir eru
nú viðurkendir snillingar í ýmiskonar nela-
gerð og mjög duglegir veiðimenn með föst-
um netum og dráttarnetum (öðrum en
botnvörpum). Ilafa Þjóðverjar jafnvel tekið
þá til íyrirmyndar í mörgu þar að lútandi.
Var auðsjeð, að Danir liafa viljað láta það
á sjá, að þetta væri ekki óverðskuldaður
orðrómur, og það liefur þeim víst tekist.
Flest voru netin sett saman og mörg einnig
riðin af sýnendum (fiskimönnum sjálfum).
Sjálfsagt gæturn vjer margt lært af Dön-
um í veiðiskap og liöfum þegar tekið upp
eftir þeim síldar-kvíanetin (í Eyjaíirði og
víðar), og vel gætum vjer brúkað kola-
vörpur þeirra miklu meira en hingað til
fyrir skarkola inni á fjörðum (eins og jeg
hef oft bent á áður og sjálfur sýnt í fram-
kvæmdinni, sbr. rannsóknaskýrslur minar
1908—1910). Ekki er lieldur neinn vafi
á, að vjer gætum veitt hjer þyrskling í
gildrur i fjörðum, og ál i samskonar veiði-
vjelar í vötnum, ef framkvæmd væri á því.
En í álaveiðum standa Danir fremstir
meðal NorðurIan»abúa. Annars hefur fiski-
veiðum Dana fleygt fram siðustu áratugi.
1900 var allur sjávarafli þeirra 7,76 milj.
kr. virði, en 1911 c. 15 milj., eða lijer um
bil eins og afli Svía, en V-i—Vs af afla
Norðmanna.
Af öðru, sem sýnt var undir beru lofli,
skal jeg nefna: netasteina ísólfs Þáls-
sonar; af þeim sýndi L. Fanöe, stórkaup-