Ægir - 01.10.1912, Blaðsíða 7

ÆGIR
115
nycroft«-steinolíuvjelar. — Motala Verk-
stads nya Aktiebolag, Motala, Svíþjóð,
sýndi 10—120 HK. »Svea«-vjelar fyrir
jarðoliu. — J. V. Svensona Motorfabrik,
Augustendal, Stockholm, s>rndi 8—46 HK.
»Avance«-jarðolíuvjelar (gull). — J. & C. G.
Bolinders mekaniska Verkstad, Stockholm,
sýndi 7—120 HIv tvígengis jarðolíuvjelar
(gull). — Berglunds mekaniska Verkstad,
Arsenalgatan 8 C., Stockbolm, sýndi 10—18
HK. »Original«-jarðoliuvjelar (bronzi).
þetta gefur slult yfirlit yfir helstu vjela-
verksmiðjurnar, sem sýndu, og jeg til-
greindi heimilisfang þeirra, ef einhver vildi
snúa sjer til þeirra. Nokkrum, sem sýndu
eingöngu benzín-vjelar, lief jeg slept. Auk
vjela var og margt sj'nt, sem tilhej'rði vjela-
smíðum (einkum stál o. fl), frá ýmsum
verksmiðjum á Þýskalandi, rafkveikiáhöld,
smyrslaolíur (t. d. Vacuum Oil Company)
o. m. fl., sem jeg hirði eigi að telja upp.
Einkennilegur mótor er »Evinrude«-vjeIin
(frá Aineriku). Hún er gerð lil þess að setja
aftan á sinábáta (á vötn og ár og kyrran
sjó) og kostar 350 kr. og vegur að eins 25 kg.
Þess skal getið, að ekki voru nærri allar
vjelarnar gangvjelar í skip eða bála, heldur
voru þar og margar landvjelar til verk-
smiðjurekslurs. Þar sýndi t. d. W. Nessler
í Slavanger vjel til þess að loka með niður-
suðudósum(Falsemaskine) reknameð mótor
(heiðursskírteini).
Þessi sýning er vist slærsta mótorvjela-
sýningin, sem enn liefur verið haldin, og
þótt hún væti alþjóða (internalional), þá
var hluttekningin eigi mikil frá öðrum
lögdum en Danmörk og Svíþjóð. Fyrir
hönd amerískra og enskra verksmiðja
voru umboðsmenn. Þjóðverjar sjmdu all-
mikið (þó sumt gegnum umboðsmenn),
eins og áður er sagt. Aðrar þjóðir ekkert.
Af Norðurlandaþjóðum sýndu Danir lang-
mest, sumt þó sem umboðsmenn. Svo
komu Svíar; þeir sýndu eingöngu eigin
framleiðslu, eins og siður er til, þegar
þjóðir taka þátt í sýningu í öðru landi.
En á Norðmönnum bar mjög lítið, því að
að eins tvær verksmiðjur sýndu. Má af
þessu sjá, að Danir og Svíar leggja mikla
slund á mótorvjelasmíðar, og standa Sviar
víst þar nokkuð framar, og á þessari sýn-
ingu fengu þeir tiltölulega flest verðlaun
(jafn mörg og Danir) og hæsta stigatal
(Points), og Svensons Motorfabrik í Stokk-
hólmi fjekk nú í þriðja sinni (og þar með
fyrir fult og alt) heiðursverðlaun (silfur-
bikar) fyrir bestan mótor, »Avance«-vjel-
ina. — Hin góðkunna »Dan«-vjel fjekk að
vísu ekki nema silfurmedalíu, sem smíðis-
gripur, en aftur fjekk hún heiðursverðlaun
(silfurbikar), sem sá mótor, er hefði unnið
dönskum fiskiveiðum mest gagn.
Sýning þessi bar það með sjer, að það
er nú komin mótora-öld, og þó voru þarna
ekki sýndir mótor-vagnar, mólor-hjólheslar
nje loftför, sem ganga fyrir mótorum. Þarna
voru aðallega sýndir mótorar sem gang-
vjelar í skipum, og á þvi svæði eru þeir
búnir að gera miklar byltingar, og sjálf-
sagt er miklu meira í vændum. Því að
mótorarnir eru að taka sífeldum umbót-
um. Þarna á sýningunni voru l. d. mólor-
ar (bæði »Dan« og »Hein«), sem seltir
eru á stað án glóðarhauss og Primus-lampa
eða rafkveikju, heldur að eins með snún-
ingi (sbr. skýrslu Bj. Þork.), og verða þetta
rnjög mikil þægindi, þegar það er orðið
fullkomið, og sparnaður á olíu (sem nú
veitir ekki af að spara með öllu móti).
En ein mesta umbótin er þó sú, sem
starfsmaður einn við Burmeister & Wains
verksmiðju í Kaupmannahöfn, Knudsen að
nafni, hefur gert á Diesel-vjelinni, þar sem
honum tóksl að láta hana snúast á báðar
hliðar, og þar með gerði mótorinn hæfi-
legan sem gangvjel í stórskip.
Á sýningunni í Björgvin 1898, sem var
mikið stærri en Kaupmannahafnarsýningin