Ægir - 01.02.1915, Blaðsíða 3

ÆGIR
19
og 10 sh. seðlar er áður höfðu ekki
þekst*), og önnur lönd báru sig líkt að
með því að halda gullinu í bönkum og
gefa út seðla eflir þörfum.
Jafnframt þessum tryggingafyrirmælum
voru gefin út lög um skuldafrest —
Moratorium — bæði af þeim rikjum er
voru við ófriðinn riðin, eins og hinum
er hlutlaus voru, og náðu þessi lög yfir
flestar þær skuldir er stofnaðar voru
með tilteknum borgunartíma rjett áður
en stríðið byrjaði. Gildi laganna voru i
fyrstu ákveðin fáir mánuðir eða nokkrar
vikur, en voru að þeim tima liðnum
framlengd á ný, og eru sumstaðar, hvað
vissar skuldir snertir, í gildi ennþá. Engar
skuldir til óvinaríkjanna mátti borga
meðan stríðið stæði yfir.
Þá voru gefin út ströng bannlög er
lögðu þunga refsingu við að kaupa eða
selja óvinaþjóðunum hvaða vöru sem
væri, eða eiga nokkur viðskifti bréfleg
eða á annan hátt við þær, jafnframt sem
útflntningsbann var sett á hernaðartæki
og ýmsar nauðsynjavörur til hlutlausra
ríkja. Þessi lög komu fyrst framanaf
smátt og smátt, eftir þvi sem við þótti
eiga, en voru svo gefin út i heild um
áramótin sem gildandi útflutningsbann-
lög.
Englendingar gáfu þessi lög út i heild
sinni 10. nóv.
Menn voru allir skrásettir strax í byrjun
ófriðaríns, hvar sem þeir voru staddir í
rikjum ófriðarþjóðanna, og hver sem
undanfeldi að koma á lögreglustöðina og
skýra frá bústað sínum, nafni, stöðu,
aldrij þjóðerni o. s. frv., var dæmdur til
fjárútláta eða refsingar. Menn af óvina-
þjóðunum settir undir gæslu.
*) l-punds-seðlar voru gefnir út í Napóleons-
styrjöldinni um aldamótin 1800, og var einn
slikur seðill seldur, pann 20. þ. m. í London,
fyrir afarhátt verð.
Með hernaðarþjóðunum voru strax
settar strangar reglur um íerðamenn, og
ef heimildarskirteini þeirra voru ekki í
lagi, gátu þeir ekki vænst að komast
ferða sinna. Fjöldamargar hafnir voru
lokaðar með sprengivjelum og voru ekki
ætlaðar öðrum til innsiglingar en her-
skipum, og aftur aðrar eftir leiðsögu
herleiðsögumanna. Öllum þegnum hlut-
lausra ríkja var bannað að sigla á skip-
um Englendinga, og síðast um áramótin
útlendum íiskískipum að leita þar hafna
eða setja fisk sinn þar á land.
Þá var og ennfremur gefin út tilskipun
er bannaði að leggja enskt fje í útlend
fyrirtæki.
Allar þessar íryggingarreglur og ör-
yggisráðstafanir voru að þvi leyti, sem
þær sjerstaldega snerta England, gerðar
til þess að bua sig sem best undir að
mæta árásum óvinanna, jafnframt sem
þær áttu að styðja að efnalegri hagsæld
manna meðan ófriðurinn væri.
Peningamarkaðurinn er því, nú sem
stendur, nokkurnveginn góður, vextir
hafa lækkað, svo þeir eru við ársbyrjun
líkt því er þeir hafa verið hæstir áður.
Bankavextir i byrjun vikunnar eftir
áramótin 1915 voru þessir:
London 5°/o. Kaupmannahöfn 5^/i0/^
París 5°/o. Kristjania 5l/i°/o.
Berlin 5%. Stokkholm 51/2°/o.
Amsterdam 5%. Petrograd 5Vs°/o.
Gildi peninga hatði breytst mikið við
ófriðinn, þannig steig pund enskt gull
jafnt og þjett, svo það við ársbyrjun var
reiknað á kr. 19,32. Frönsk og þýsk
mynt hjelt hjer um bil gangverði sínu,
þó var þýskt gull að eins lílið lægra.
Þótt peningamarkaðurinn sje í orði
kveðnu svona góður, þá ber ekki að
skilja það sem svo, að þeir sjeu jafn