Ægir - 01.05.1918, Blaðsíða 15

ÆGIR
75
og tók sér sjálfur ferð á kendur til að
kynna sér starfsemi slíks félags í öðrum
löndum.
Árið 1889 höfðu miklir skiptapar átt sér
stað. Tók þá heildsalinn Heinr. Scheller
sig til og hélt svo áhrifamikin fyrirlestur í
kaupmannasamkunduhúsinu i Kristjaníu
að á sama kvöldi voru útnefndir menn til
að koma á slíkum félagsskap. Formaður
þessarar nefndar var kosinn Axel Juel.
Árið eftir dó formaður nefndarinnar og
var nú kosinn formaður C. Gunnerstad.
Var nú farið að safna meðlimum með ár-
legu iðgjaldi, tekið á móti gjöfum bæði
innanlands og utan. þannig liafði konung-
urinn gefið 1000 krónur, líftryggingarfélag-
ið Iðunn álíka upphæð og ýmsir útlend-
ingar töluverðar upphæðir. Einnig var
settur á stofn smásölustaður (Bazar) í sam-
bandi við sýningu á björgunartækjum og
skorað á konur og karla að sinna málinu.
Hinn 17. jan. 1891 var opnuð björgunar-
kaupstefna á leiksvæði Krisljaníu, sem
gafst svo vel, að á stuttum tíma safnaðist
um 72,000 krónur. Einnig höfðu myndast
samtök í fjölda bæja að söfnunum og um
vorið í maí 1891 hafði þegar safnast um
100,000 krónur.
Hinn 9. júlí 1891 var kallaður saman
fundur og félagið stofnað sem kallað var
»Norsk Selskab til Skibbrudnes Redning«.
Á þessum fundi var kosin 9 manna nefnd
til að semja lög fyrir félagið. Hinn 11.
júli 1891 var fyrsti fundur haldinn og lög-
in samþykt. Starfsemi fálagsins hið fyrsta
ár gekk aðallega út á að vinna félaginu
fylgi og ráða við sig hvaða björgunartæki
væru hentugust í Noregi.
Menn sáu, að hin sömu tæki og víða
áttu sér stað annarsstaðar, það er fastar
slöðvar á landi, áttu ekki við nema að
eins á einstöku stað.
Hér urðu að vera bjargráðaskip, sem gátu
bjargað skipum á rúmsjó, eða áhöfn þeirra,
og helzt dregið þau að landi. En hvort
þessi skip áttu að vera lítil gufuskip eða
seglskip var mikið rætt um, og virðist sem
stjórnin hafi átt erfitt að skera úr þessu,
þar til lóðsbálur einn við skiptapa mikinn
í Langesundbugten hafði sýnt framúrskar-
andi dugnað, meiri en nokkur hafði getað
ætlað slíkum bát. Hneigðist eftir þetla
hugur stjórnarinnar að hinum svonefndu
»Redningsskoiter« og árið 1902 ákvað
stjórnin ásamt 31 fulltrúa, frá deildum, að
smíða 2 björgunarbáta með járnkili, sem
kosta áttu 18,000 krónur, fyrir utan 3
minni báta. Enn fremur var stjórninni
heimilað að veita alt að 5000 krónum til
að fá smíðaða lóðs- og fiskibáta, sem ekki
gætu sokkið og jafnháa upphæð til björg-
unarráðstafana við veiðiskap. Var nú gert
útboð um byggingu slíkra báta og þeim
heitið verðlaunum sem bezta teikningu
gerði. Fór það svo, að engin teikning var
tekin fullgild fj'rirmynd, en eftir mikla
yfirvegun var hallast að, að nota lóðs-
bátalagið með nauðsynlegum breytingum.
Á næstu árum voru smíðaðir nýir björg-
unarbátar og þeim skipaðar stöðvar til og
frá við fiskiverin og rejmdust þeir á öll-
um stöðum ágætlega og á sumum stöðum
undursamlega.
Þannig var það árið 1884, hinn 14. maí
að björgunarskútan »Colin Archer« kom
fyrsta sinn til Vardö. Daginn eftir gerði
norðaustan rok með snjókomu, þetta har
upp á sunnudag, svo skip voru heima í
höfn, en í næstu höfn »Havningberg« 3
mílur frá Vardö, voru öll minni skip dreg-
in á land, en þilskipin, sem með allri
skipshöfn lágu á höfninni, fóru að reka,
og fyrirsjáanlegt að engin mannbjörg yrði,
ræki þau á land.
Nú var simað til Vardö og beðið um
hjálp. Eftir ítarleg tilmæli hafnarfógela og