Ægir - 01.05.1933, Page 16

134
ÆGIR
slys, hvernig sem þau eru, verður mönn-
um á að spyrja: »Hvernig vildi þettatik.
Oft vita menn orsakirnar. Þegar bátar
eða skip farast með öllu, er enginn ,til
frásagnar. En eins og vitað er um or-
sakirnar þegar menn eru viðstaddir, geta
verið líkar orsakir þegar enginn getur
skýrt frá, þó mjög sé hætt við, að í
mörgum tilfelium geti mannlegur mátt-
ur engu áorkað — ekkert aðgert.
Það er talið að fyrsta sporið til þess
að ráða bót á einhverjum meinum, sé
að vita orsakirnar, svo er einnig um
slysavarnir, að til þess, að hægt sé að
koma í veg fyrir slysin, þurfa menn að
reyna að finna sem flestar orsakir og
haga svo varúðarráðstöfunum eftir því.
Ég vil taka tvö dæmi:
Maður dettur út af bát og drukknar,
veðrið máske gott, var ekki syndur.
Annar maður dettur út af bát, veðrið
máske ekki gott, kann að synda, getur
haldið sér á floti meðan lagt er að hon-
um og bjargast; orsökin er sú að fyrri
maðurinn gat ekki flotið þ. e. kunni ekki
að synda. Svona má margt telja og til
þess að geta komið í veg fyrirslysin má
til að reyna á allan hátt að læra að
þekkja orsakirnar.
Enginn má taka þessar línur svo, að
ég ætli að fara að kenna sjómennsku, til
þess tel ég mig ekki færan, hins vegar
langar mig til að fara nokkrum orðum
um aðfarir manna á mótorbátum og út-
búnað þeirra, því þar hafa slysin verið
einna tíðust, þó eru jafnvel ægilegustu
slysin á öðrum skipum. Vissulega sjá
menn margt eftir á, sem ekki var gott
að sjá fyrir.
Lög eru til um eftirlit með skipum
og bátum og öryggi þeirra. I reglugerð
þar að lútandi eru ýmsar varúðarreglur
og allt mögulegt týnt til, sem menn eiga
að hafa með sér, og er það flest nauð-
synlegt. Áreiðanlega er víst að þessar
reglur, þessir hlutir, koma ekki að fullu
gagni ef mennirnir, sjálfir sjómennirnir,
— formenn og skipstjórar — ekki finna
til þeirrar ábyrgðar, sem á þeim hvilir,
með að halda öllu í lagi lengur en rétt
á meðan verið er að skoða fleyturnar.
Þess vegna verður að álíta, að það sé
mjög mikið undir mönnunum komið,
að það takist að fækka slysunum, en
ekki treysta um of á útbúnað, þótt allt
sé í lagi samkvæmt lögum.
Það er æði mismunandi, hvernig út-
búnaði báta og skipa er hagað á ýms-
um stöðum; mætti þar til nefna, að ég
hef séð á bátum að áttavilinn er hafður
á lestarlúkunum. Mér finnst það fremur
ótryggur staður á bát fyrir jafn áríðandi
hlut og áttavitinn er, þvi hverju gæti það
ekki valdið, ef eitthvað verður fyrir átta-
vitanum, hann brotnar eða tekur út —
það þarf ekki að lýsa því fyrir sjómönn-
um.
Víða eru segl á mólorbátum ófull-
komin. Að minni byggju ættu segl á
mótorbátum að vera vel stór, minnka
þau heldur ef þörf er á. Vel flestir mót-
orbátar sigla fremur illa, nema þá i lið-
ugu, en mundu oft að minnsta kosti í
hægum vindi fremur geta bjargað sér
með stórum seglum, t. d. dregið sig frá
landi ef vél stöðvast, meðan verið er að
fá hana í lag aftur.
Annars eru vandræði hvað illa gengur
að verja segl, sem svo sjaldan eru not-
uð, fyrir skemmdum, mikið má þó með
góðri hirðu og góðum áburði. Bendamá
á áburð, sem menn geta búið til sjálfir
eftir fyrirsögn í handbók fyrir ísl. sjó-
menn, eftir Sveinbjörn Egilson, bls. 53,
(Börkun á seglum).
Eitt er það bjargráð, sem ekki ætti að
vanta í neinn bát, að minnsta kosti alla
minni báta, það er lýsi. — Það er undra