Ægir - 01.11.1940, Blaðsíða 6

232
Æ G I R
saka til gagns fyrir íslenzkar fiskveiðar.
Gerði Bjarni ýtarlegar tillögnr um þetta
mál og má af þeim marka, hve liann hefir
þá liaft víðtækt yfirlit um, hvað íslenzkar
fiskveiðar þörfnuðust lielzt að yrði rann-
sakað. Með lcomu rannsóknarskipsins
„Thor“ liingað til lands, er lagður grund-
völlurinn að fiski- og hafrannsóknum við
ísland. Bjarni átti veigamikinn þátt í að
leggja þann grundvöll. Við upphaf þess-
ara rannsókna kynntist Bjarni ungum
vísindamanni dönskum, Johannes
Schmidt, en liann varð síðar heimsfræg-
ur fyrir rannsóknir sínar. Bjarni var
samstarfsmaður Schmidt í „Thor“-leið-
angrinum og þakkar lnmn Bjarna fyrst
og fremst, hve ágætur árangur varð af
þessum rannsóknum. Náið og ágætt sam-
slarf hélzt alla tíð milli þessara vísinda-
manna, enda tókst með þeim fölskvalaus
vinátta, er entist meðan heggja naut við.
(Schmidt andaðist 1933.)
Upp frá þessu jukust rannsóknir
Bjarna að mun. í sama mund og fundin
var upp aðferð til þess að lesa aldur fiska
eftir hreistri þeirra og kvörnum, hóf
hann í allstórum stíl, þegar miðað er við
aðstæður hans, rannsóknir i þeim efnum.
Þá rannsakaði hann aldur, vöxl og lifn-
aðarhætti þorsksins, ýsunnar, upsans og
ýmsra fleiri fiska. Einnig rannsakaði
hann merkingar á þorski og skarkola
hér við land. Um allar þessar rannsóknir
sínar ritaði hann visindaritgerðir á er-
lend mál og hlaut fvrir þær lof og viður-
kenningu þeirra manna, er hezl báru
skvnhragð á slíka hluti. Meðal erlendra
vísindamanna var Bjarni mikils metinn
sem vísindamaður, er meðal annars má
marka af ummælum próf. Ad. S. Jensen
við Hafnarháskóla, en hann sagði ein-
liverju sinni í fyrirlestri, er einhver stú-
dentanna kannaðist elcki við Bjarna Sæ-
mundsson: „Það er reyndar aðeins einn
dýrafræðingur á íslandi, en liann er
jafnmikils virði og tíu aðrir.“
Bjarni har rílca þakklætiskennd í
hrjósti til allra þeirra, er á einn eða ann-
an hátt höfðu stutt liaiin við rannsókn-
arstörfin. Þeir urðu ærið margir og tók
Bjarni tryggð og vináttu við ýmsa þeirra.
Mér er sérstaklega minnisstætt með hve
mikilli hlýju hann minntist eitt sinn allra
þeirra, er verið liöfðu með honum á sjó
við rannsóknir. Gilti þar jafnt um alla,
hvort heldur þeir liöfðu verið með hon-
um á smákænu innfjarða, togurum eða
á rannsóknarskipunum „Thor“ og
„Dana“. Virtist mér hugur Bjarna til
þessara maniía vera svipaður og kemur
fram i þessum orðum: „Bárur fluttu hát
horða milli vonglöðum varinn vinum
mínum.“
Eins og fyrr er gelið, lá Bjarni ekki á
liði sínu með að vinna sjávarútveginum
það gagn, er hann mátti. Beindist starf
lians í þá átt með mörgu móti, og hygg
ég að fáum blandist hugur um, að hann
hafi á þann hátt unnið til ævarandi
þakklætis íslenzkra fiskimanna og út-
gerðarmanna.
Ilann átti þátt í að Fiskifélag Islands
var stofnað og var í stjórn ])ess svo að
segja alla líð. Mun Fiskifélagið hafa átt
fáa tryggari vini og stuðningsmenn en
liann, enda veitti ])að honum þá mestu
virðingu, er það ræður yfir, og gerði liann
að heiðursfélaga sínum.
Blaðinu „Ægi“ her sérstaklega skylda
lil að minnast Bjarna Sæmundssonar,
því að í ])að skrifaði hann fleiri greinar
en í nokkurt annað hlað eða tímarit.
Bjarni hóf að rita í „Ægi“ með afla-
hragða annál sínum, er birtist í I. árg.
hlaðsins, og síðan hafa hirzt þar eftir
hann greinar á hverju ári, allt fram til