Ægir - 01.02.1974, Page 10

Nókkur atriði um ioðnu
og loðnuframleiðslu í
Kanada og Nýfundnalandi
Nýfundnalandsmenn og Kanadamenn hafa
nú uppi miklar ráðagerðir til að veiða og hag-
nýta loðnu við strendur landa sinna. í þvi
skyni hafa þeir efnt til samvinnu og sam-
starfs margra stofnana, sem vinna að f-'sk-
veiðimálum, og tekur áætlunargerðin til allra
greina framleiðslunnar, það er hagkvæmustu
veiðiaðferðanna, vinnslunnar og markaðanna,
samhliða ýtarlegri rannsókn á loðnustofninum
og þoli hans.
Þeir hafa þegar gefið út bækling um hvern-
ig málin standa nú (Interim Program Report).
Hann er skrifaður af vísindamönnum hinna
ýmsu stofnana og ekki í samfelldu máli, svo
að efnið verður dálítið tætingslegt og hinum
ýmsu þáttum gerð misjöfn skil.
Loðnan við strendur þessara landa er bæði
í Atlantshafi og Kyrrahafi norðanverðu og þá
við strendur Labrador, Nýfundnalands og
Mainflóans.
Við strendur Nýfundnalands hrygnir loðnan
í júní og júlí; þegar sjávarhitinn er um 5-8°
gráður á Celsíus. Áður en hrygning fer fram
virðist karlloðnan halda sig fast við strönd-
ina, en kvenloðna dýpra eða 30-40 metra und-
an ströndinni. Þegar komið er að hrygning-
unni færir kvenloðnan sig fast upp að strönd-
inni og hrygnir þar, en færir sig síðan aftur
dýpra, þegar hrygningu er lokið. Meðan hrygn-
ingin fer fram eru loðnurnar gjarnan þrjár í
hóp, og þá tvær karlkyns en ein kvenkyns.
Það getur verið að loðnan verði kynþroska
á öðru ári, en venjulega samanstendur hrygn-
ingastofninn mest af þriggja til fjögra ára
loðnu, enda þótt í hrygningarstofninum sé
einnig að finna 5 ára loðnu. Mest af karl-
loðnunni deyr að lokinni hrygningu, en þó
getur verið að eitthvað af henni lifi aðra
hrygningu. Það lifir hlutfallslega miklu meira
af kvenloðnunni til næsta árs, og líklegt er að
eitthvað af kvenloðnu lifi þrjú hrygningar-
tímabil. Stór kvenloðna hrygnir allt að 50 þús.
eggjum sem klekjast svo á um það bil tveim-
ur vikum við 10° hita á C. Á fyrsta vetri eftir
klakið ná lirfurnar 1-1 y2 þumlungs lengd og
árs gamlar eru þær að meðallengd þrír þum-
lungar. Vaxtarhraðinn er mestur fyrstu tvö
árin en síðan smádregur úr honum, þar til
hann er vart merkjanlegur á fimmta árinu.
Heppilegar veiðiaðferðir á þessum slóðum.
Eins og áður segir, er í áætluninni gert ráð
fyrir að jafnframt loðnurannsóknunum sé leit-
að eftir heppilegustu veiðiaðferðunum. Rann-
sóknarmönnum virtist sem 58 feta frambyggð-
ur bátur með 350 hestafla vél, sem þeir fengu
til veiðanna væri mjög hagkvæmt veið:skip,
þegar um loðnu nærri landi væri að ræða. Bát-
urinn var útbúinn netatrommu og veiðarfærið
var miðsævarvarpa. Þriggja manna áhöfn
nægði á bátinn.
Einnig reyndist vel að nota litla tvílembinga
með hringnót. Stærstu köstin hjá þessum
veiðiskipum voru náttúrlega ekki beysin, 20-
30 tonn, enda loðnan ætluð mest til manneldis,
og einnig var verið, sem áður segir, að leita
eftir hagkvæmustu útgerðinni en ekki endilega
þeirra afkastamestu og mættu margir af því
læra.
Loðnurannsóknirnar.
Loðnurannsóknirnar fóru fram með hinum
venjulega hætti. Reynt var að gera sér grein
fyrir stærð og samsetningu stofnsins og reyna
þá um leið að finna orsakir til breytinga í
stofninum og jafnframt að leita eftir megin-
líffræðilegum atriðum í lífi fisksins og stofns-
ins í heild. Þegar um er að ræða líffræðilegar
rannsóknir af ofannefndu tagi, einhverrar
ákveðinnar fisktegundar, þá verður vísinda-
26 — ÆGIR