Ægir - 15.03.1975, Blaðsíða 18

FISKISPJALL
S j ávarútvegurinn
og fjölmiðlarnir
Það hefur nokkuð verið fjallað um það
meðal sjávarútvegsmanna, og einnig gerðar
einhverjar samþykktir trúi ég þar að lútandi,
að sjávarútveginum væri ekki gerð nægjan-
leg skil í fjölmiðlum þjóðarinnar í fréttum og
almennum frásögnum. Okkur, sem lifðum í
frumstæðu þjóðfélagi fyrir mannsaldri síð-
an, gengur misjafnlega að skilja þá breyt-
ingu sem orðin er á þjóðháttum okkar.
Það var ekki um annað hugsað en hvernig
áraði til lands og sjávar, um tíðarfarið til
til heyskapar eða sjósóknar og aflabrögð og
grassprettu. Þetta var okkur eitt og allt. Þeg-
ar menn spurðu tíðinda eða sögðu tíðindi
snerust þau um þetta efni fyrst og fremst.
Þó að atvinnuvegirnir séu öllum þjóðum
mikilvægastir, þá eru þeir ekki lengur frétt-
næmir nema efnahagslega og þjóðhagslega,
enda eru þeir flestir orðnir svo sérhæfðir
tæknilega að frásagnir af þeim hverjum um
sig eiga takmarkað erindi til almennings. Af
þessu leiðir, að fjölmiðlar, sem eiga að miðla
almenningi fréttaefni, leggja orðið megin-
áherzlu á það efni, sem kallazt getur sam-
neyzluefni, það er t. d. stjórnmálin, félags-
málin, efnahagsmálin, samgöngumál,
menntamál, rafmagnsmál og húsnæðismál og
heilbrigðismál og eins og áður segir atvinnu-
málin eftir því, sem þau taka til allrar þjóð-
arinnar, það er heildarafkoma atvinnuveg-
anna.
Við verðum einnig að gera okkur þá stað-
reynd ljósa, að þó sjávarútvegurinn sé þjóð-
inni mikilsverðasti atvinnuvegurinn vegna
gjaldeyrisöflunarinnar og atvinnunnar sem
honum fýlgir í landi, þá er hann sjálfur fá-
mennasti atvinnuvegurinn og hann er orðinn
mjög sérhæfður og almenningi framandi
tæknilega, öfugt við það sem áður var, að all-
ir landsmenn vissu einhver deili á sjósókn og
sjóvinnubrögðum. Það er því erfitt fyrir fjöl-
88 — Æ GI R
miðla að koma faglegu fréttaefni úr sjósókn-
inni sjálfri til skila, þannig að almennur
hlustandi leggi við eyrun. Þessi þjóð, svo sem
flestar aðrar þróaðar þjóðir, skiptist orðið
upp í fagstéttir, þar sem hver hefur nóg með
sitt og því takmarkaðan áhuga fyrir bolloki
annarra fagstétta.
Ef miðað er við fréttaefni úr atvinnuveg-
unum, þá efast ég um að hlutur sjávarútvegs-
ins sé rýr og hann er áreiðanlega meiri í okk-
ar fjölmiðlum en nokkursstaðar annars stað-
ar gerist á jarðkringlunni, sem við er að bú-
ast svo mikilsverð sem afkoma hans er þess-
ari þjóð.
Ég veit ekki til að nein úttekt hafi verið
gerð, en rétt væri að aðilar í sjávarútvegi létu
gera úttekt á þessu máli. Sjávarútvegurinn
þarf á kynningu að halda sökum þess, hvað
menn leita lítið orðið í atvinnuveginn.
Mér finnst sjálfum — og ég vil ítreka að
mér finnst það — en veit það ekki að fréttir
úr sjávarútvegi séu helzt til einhliða og frétta-
menn taki of mikið á stundum það sem að
þeim er rétt. Fréttirnar eru aðallega afla-
fréttir, sem vigtarmenn láta fréttamönnum í
té, fréttir af nýjum skipum, sem eigendur eða
skipasmíðastöðvarnar senda fréttastofum,
ýmsar hagtölur og samtíningur frá stofnun-
um sjávarútvegsins, sem sendar eru fjölmiðl-
um, og allt er þetta gott og blessað þó að
stundum sé lesturinn tilbreytingalítill. En svo
kemur það fyrir að áróðursmenn og hávaða-
menn ýmsir, ryðjast inná fréttastofnanir með
áhugamál sín. Og þá er nú máski komið að
veikasta punktinum í fréttamiðluninni. Þegar
einhver slíkur röggsamur spekingur kemur
með fangið fullt af patentlausnum, þá taka
fréttamenn honum fagnandi vegna ókunnug-
leika síns á málinu og eins vegna þess, að
slíkur maður hefur fréttir að færa, sem lík-
legt sé að hlustað verði á, og fyrir slíku eru
fréttamenn eðlilega dálítið veikir. Þeir eru jú
fréttamenn og hver hefur ekki löngun til að
flytja landsmönnum frétt, sem eitthvert bragð
er að.
Ég hef einhversstaðar lagt til að fjölmiðl-
arnir, a. m. k. ríkisfjölmiðlarnir, reyndu í fá-
tækt sinni, að hafa í starfsliði sínu sérfróða
fréttamenn í sjávarútvegi, svo að þeir brenndu
sig ekki á því að flytja þjóðinni fréttir sem
ættu sér misjafnt hald í veruleikanum. Slíkur
fréttaflutningur veldur oft miklum úlfaþyt og
er atvinnuveginum stundum skaðlegur. Mik-