Ægir - 01.08.1980, Blaðsíða 19

Björn Dagbjartsson:
Fiskmjölsiðnaður Perú
ei*n í rústum
Á árunum milli 1960 og 1970 var Perú ein
m£sta fiskveiðiþjóð heims og ríkisfyrirtækið
’>Pescaperu“ allsráðandi á fiskmjölsmörkuðum
eimsins. Árið 1960 veiddu þeir um 3 milljónir
t°nna en 12-13 milljónir 1969-1970 og úr því
engust yfir 2 milljónir tonna af mjöli. Á næstu
arum hraðminnkaði aflinn og voru orsakirnar
raktar til ofveiði og breyttra hafstrauma. Sérstakt
j^mtúrufyrirbæri, jólastraumurinn „E1 Nino“ ger-
reytti lífsskilyrðum ansjósunnar, lítið fannst af
'^kinum og fiskifræðingar hvöttu eindregið til að
j111 yrði farið varlega. Árið 1973 var fiskmjölsfram-
e‘ðsla Perúmanna ekki nema rúm 400 þús. tonn
jl a 1 / 5 af því sem mest var. Þrátt fyrir aðvaranir
lskifraeðinga og ráðleggingar um áframhaldandi
r’ðunarráðstafanir, leyfðu stjórnvöld aftur meiri
^e'ði á árunum 1974 og 1975 og heimiluðu um
milljðnir tonna ársveiðikvóta sem ekki tókst
P° að ná. En þá virtist hafa verið búið að höggva
SV° stðrt skarð í hinn unga uppvaxandi stofn að
V!*ðin hrapaði niður á næstu árum. Nú er svo komið
a fiskifræðingar telja að ansjósustofninn sé varla
nema 1-1.5 milljónir tonna en hann var á „gull-
a ð^rárunum" um eða yfir 20 milljónir tonna. Þrátt
ytir það að fiskifræðingar telji þennan stofn
æPlega meiri en til að sjá fyrir viðkomunni er
enn leyft að veiða meira en Vi milljón tonna.
Fiskimiðin við Perú eru geysiauðug og floti
Pescaperu hefur að hluta til sótt í aðra stofna.
Þannig eru veidd árlega um 600 þús. tonn af
makríl og 700 þús. tonn af sardínum. Sardínurnar
eru þó í vaxandi mæli notaðar til manneldis og
viss samkeppni er komin upp milli ríkisfyrirtækisins
Pescaperu annars vegar og niðursuðuverksmiðja og
frystihúsa í einkaeign hinsvegar, um aflann. Fyrir
árið 1980 verður leyfð veiði á samtals 1.5 milljónum
tonna af bræðslufiski og öðru eins af fiski til
manneldis.
Það liggur í augum uppi að Pescaperu er í geysi-
legum kröggum. Aðeins 10 af 37 verksmiðjum
þeirra hafa verið hreyfðar á þessu ári. Sumar
hinna hafa verið leigðar til niðursuðuverksmiðja,
aðrar standa og ryðga. í ráði er að fækka nóta-
skipum fyrirtækisins úr 500 í 200 en það hefur
að sjálfsögðu mætt mikilli mótstöðu fiskimanna.
Bæði telja þeir að meira sé af fiski en af er látið
og óttast líka að fyrirtækið fari með þessu algerlega
á hausinn. Einnig hefur ríkisstjórnin á prjónunum
að auka hlutafé fyrirtækisins allverulega. Einnig
er rætt um að Pescaperu sameinist Pepesca, sem
er niðursuðu- og fiskverkunarfyrirtæki i eigu
rikisins. Stjórn Pescaperu hefur orðið að segja af
sér m.a. vegna þess að fyrirtækið seldi allt sitt
lýsi til útlanda á sl. ári, en svo vantaði lýsi til innan-
landsneyslu og smjörlíkisframleiðslu. Ekki er
reiknað með að nýja stjórnin kunni nokkur töfra-
ráð til að bjarga fyrirtækinu og víst er um það að
Perú er ekki lengur „fiskmjölsstórveldi."
(Heimildir: Fiskets Gang, Fishing News og Eurofish report).
hs^skip á höfninni ifiskibœnum
v ° 1 Perú. Ansjósuveiðar Perúmanna
'°nn þegar mest var■ 12-13 milljónir
lg7^a 0 art’ en fóru hraðminnkandi eftir
tonna^ ^ 'nnan v'^ ^talfa milljón
ÆGIR — 427