Ægir - 01.11.1980, Blaðsíða 19

er mjög mismunandi: þorskurinn er ránfiskur, sem
lifir einkum á öðrum sunddýrum, þ.e. loðnu, þorski
°g kolmunna. Minnsti þorskurinn étur þó aðallega
ijósátu. Karfi étur aftur á móti nánast eingöngu
sviflæg krabbadýr, svo sem ljósátu og krabbaflær.
Hinir ræningjarnir þrír, steinbítur, ýsa og skráp-
fiúra, éta síðan einkum og sér í lagi ýmis botndýr.
Steinbítur étur þó í talsverðum mæli botndýr, sem
ýsa og skrápflúra éta ekki að neinu marki, þ.e.
stórkrabba, samlokur og kuðunga. Svo virðist sem
samkeppni um fæðu gæti einkum átt sér stað hjá
ýsu og skrápflúru, þar sem þessir fiskar éta báðir
slöngustjörnur og burstaorma í allmiklu magni.
Sé litið á mynd 7 með þau áhrif í huga, sem bráð-
'n verður fyrir af völdum ræningjanna, þ.e. með til-
liti til afráns, kemur í ljós, að ýmis botndýr (slöngu-
stjörnur, burstaormar, ígulker) verða líklega fyrir
talsverðum áhrifum í þessu tilliti (sbr. fjölda og
hreidd þeirra örva, sem beinast að hverri bráð). Enn-
frernur má ætla að hin sviflæga ljósáta verði fyrir
verulegum áhrifum af völdum afráns. Á hinn bóg-
inn verður ekki séð, að rækja verði fyrir umtals-
verðum áhrifum í þessu tilliti.
horskstofninn hefur m.a. þá sérstöðu að vera
einn stærsti fiskstofn við ísland. Þessi staðreynd
ieiðir óhjákvæmilega til þess, að helsta bráð þorsks-
ins, þ.e. loðna, þorskur og kolmunni, hlýtur að
verða fyrir umtalsverðum áhrifum af völdum afráns
borskstofnsins. Ótvíræð sérstaða þorsksins ræðst
ennfremur af því, að „sjálfráns“ (þorskur étur
Þorsk) varð aðeins vart hjá honum af þeim fimm
fisktegundum, sem hér eru til umræðu.
Með fæðutengslum þorsksins við aðrar fisk-
tegundir og sjálfan sig er komið að málefni, sem er
ekki aðeins athyglisvert í vistfræðilegu tilliti, heldur
einnig mikilvægt í efnahagslegu samhengi. Margvís-
iegar spurningar vakna í þessu sambandi, t.a.m.
hversu mikið þorskstofninn éti af loðnu á einu ári
eða hversu mikið af sínum eigin afkvæmum. Þessum
spurningum verður ekki svarað hér, enda var það
aldrei tilgangur þessarar greinar. Öllu heldur má
væntanlega líta á greinarkorn þetta sem framlag í
þann upplýsingasjóð, sem um síðir mun gera kleift
að svara þessum og viðlíka spurningum.
English summary
On the food of five demersal fish species in Ice-
landic waters.
Ólafur K. Pálsson.
Marine Research Institute
Reykjavík.
Results are presented on the food and feeding
of the following fish species in Icelandic waters
(number of stomachs analysed in brackets): Cod
(1211), redfish (251), haddock (507), catfish (440)
and long rough dab (417). The material was sampled
in March and November-December 1979, on the
continental shelf north and east of Iceland (shaded
area in fig. 1).
Cod are nectonic predators preying mainly upon
capelin, blue whiting, cod and other fish species
(fig. 2). Small cod (below 20 cm), however, prey
mainly upon euphausiids and other planktonic ani-
mals. Cannibalism was found in large cod only.
Redfish (fig. 3) prey almost exclusively upon
planktonic animals (euphausiids, copepods), and
catfish (fig. 5) mostly eat benthic prey (echinoderms,
brachyuras, gastropods, bivalves). Haddock (fig. 4)
and long rough dab (fig. 6) also prey heavily upon
benthic animals. It seems that interspecies compe-
tition for food is most pronounced between these
two species as ophiuroids and polychaetes are rele-
vant prey for both predators. General trophic eco-
logical features are summarized in fig. 7.
ÆGIR — 579