Ægir - 01.04.1983, Blaðsíða 39

BÓKAFREGN
Það var þörf á þessari bók
Breskir togarar
og Islandsmið
1889-1916
Þ. Þór: Breskir togarar og íslandsmið
1889—1916.
^tgefandi: Sögufélagið
t haust sem leið, kom út hjá Hinu íslenzka bók-
r|lenntafélagi bókin: Breskir togarar og íslandsmið
1889-
-1916 eftir Jón Þ. Þór, sagnfræðing.
^ngnfræði þessarar bókar er um margt önnur en
Vl eigunt að venjast, þegar fjallað er um samskipti
° 'kar við Dani og Breta. Öll umfjöllun Jóns er
utlausari og sanngjarnari í garð þessara þjóða en
gerist almennt með sagnfræðingum okkar, sem
^rgir lifa enn í frelsisbaráttu við Dani og styrjöld
1 tfreta og missa sagnfræði sína úr böndunum og
,a 'a við að reka mál gegn þessum þjóðum í stað
utlausrar umfjöllunar.
i ^ður en ég tek til við að gera mínar athugasemd-
r ^ið bókina, vil ég taka fram svo ótvírætt sé, að
er finnst bókin góð bók i heild sinni. í henni er
,kill fróðleikur, sem ekki hefur áður verið birtur,
j|. ^mis fróðlegar tölur um veiðar Breta fyrrum
£er yið land, og í bók Jóns er frumleg hugsun, hún
ekki gömul tugga, um landhelgismálin yfir og
^PPúr aldamótunum; þá er og öll umfjöllun höf-
a? ar hlutlausari, svo sem áður segir, en við eigum
v Venjast i þessum málum, það er ekkert um
le°n^? menn og vondar þjóðir, bókin er mjög læsi-
tj|’ rituð á viðkunnalegri íslenzku, sem gerist æ fá-
Veara nú á bókum, og sérstaklega er það athyglis-
kvað þessi ungi sagnfræðingur er heima í öll-
_ nngtökum í sambandi við veiðarnar og miðin
, s®knina; honum er tiltækt orðafar sjómanna
ha ^esta bluti. Jón heldur sér við það efni, sem
sönn afmarkar sér i upphafi og missir aldrei frá-
órf f'na ntum aHa ntóa, eins og margan hefur hent
Q,e nclan. Bók Jóns er gott alþýðlegt fræðirit.
ej Ur vantaði þessa bók í sögusafn okkar einmitt
^j.S °g hún er og það er vonandi, að Jón haldi
, am að rekja sögu um brezku togaraveiðarnar
r v'ð land.
ngin bók er algóð og engin alvond. Það er ekki
a gn að umfjöllun um bók, ef þar er ekki að finna
na en lof eða last um bókina.
Ég ætla að nefna hér nokkur atriði, sem mér
finnst gild ástæða til að reka hornin í.
í bók sinni rekur Jón. Þ. Þór skilmerkilega
upphaf brezku togveiðanna hér við land og sýnir
framá, að þær hefjast 1889, en ekki 1891, eins og
fræðimenn hafa talið. Hann segir síðan frá fyrstu
lögunum um bann við botnvörpuveiðum, lögun-
um, sem alþingi samþykkti sumarið 1889. í þeirri
frásögn finnst mér Jóni verða á í messunni. Hann
segir í sambandi við það, hversu greiðlega gekk að
fá lögin samþykkt í þinginu:
„Umræður urðu næsta litlar um frumvarpið og
snerust mest um orðalag. Virðist svo, sem þing-
menn hafi ekki áttað sig á, um hve mikið alvöru-
mál var að ræða.“
Þetta er ekki rétt. Frumvarpið rann í gegnum
þingið á nokkrum dögum af því að þingmenn
töldu það mikilsvert. Þeir gengu úr öllum ham
sumir. Grímur Thomsen lagði til, að það væri ekki
skipuð nefnd ,,... ég leyfi mér að koma með þá til-
lögu, þó að hún sé óvanaleg, að ekki verði kosin
nefnd i málinu“, og siðar: ,, þessi veiðiaðferð, sem
hér um ræðir, er bönnuð í Danmörku og flestum
löndum, þar sem ég þekki til, nema ef vera skyldi í
Þýzkalandi. Ég vil því leggja til, að málinu verði
sem skjótast vísað til 2. umræðu.“
Þá er og að nefna Jónas Jónassen, sem tók næst
til máls, og segir söguna af þýzka togaranum, sem
kom í Faxaflóa þetta sumar nokkru fyrir þing. Jón
Þór getur ekki komu þess togara, sem var þó
meginorsök þeirra skelfingar, sem ríkti á þinginu
og orsakaði að frumvarpið um bannið rann nær
umræðulaust í gegnum þingið.
ÆGIR — 199