Ægir - 01.11.1987, Síða 17

ÆGIR
633
U/87
afla. Myndir (1 og 2), sýna glöggt
rnuninn á tillögum Hafrannsókna-
stofnunar og forsendum þjóð-
hagsáætlunar. Þótt auðvitað sé
alltaf álitamál hvar eigi að setja
mörkin um hámarksafla, draga
fáir í efa að skynsamlegt sé að
draga tímabundið úr sókn í
ofveidda fiskstofna — einkum
borskstofninn - og búa þannig í
ftaginn fyrir framtíðina. Sterk rök
eru fyrir því að ganga mun lengra
' átt til tillagna Hafrannsókna-
stofnunar en forsendur þjóðhags-
áaatlunar gera ráð fyrir, þótt því
fylgdi óhjákvæmilega tímabund-
ir|n samdráttur í kaupmætti ráð-
stöfunartekna, afkomu fyrirtækja
°8 framkvæmdum.
^fkoma
Afkoma í sjávarútvegi hefur
farið batnandi á síðustu þremur
árum, einkum hefur afkoma
étgerðar batnað.
Þótt afkoma botnfiskveiða árið
1985 hafi verið betri en síðustu
árin þar á undan var engu að
sfður tæplega 4% tap í hlutfalli
við tekjur. Talsvert minna tap var
á fiskveiðum í heild vegna góðrar
afkomu loðnuveiða. Áætlanir
^íóðhagsstofnunar benda hins
Vegar til að á síðasta ári hafi
afkoma í fiskveiðum snúist til
betri vegar. Rekstraryfirlit botn-
fiskveiða fyrir árið 1986 sýnir
^reinan hagnað nálægt 2% af
tekjum miðað við 3% ávöxtun
^tofnfjár, sem er reiknuð stærð og
^ernur í stað afskrifta og vaxta af
st°fnlánum, og tæplega -H%
HO'öað við 6% ávöxtun stofnfjár.
^at á stöðu sömu útgerðar-
§reinar miðað við nóvemberskil-
V*i í ár sýnir enn betri afkomu.
etta mat er þó meiri óvissu háð
en oftast áður þar sem ófullnægj-
®ndi upplýsingar liggja fyrir um
'skverð. Sé t.d. miðað við 10%
haerra fiskverð en greitt var að
^e&altali á tímabilinu janúar-júlí
a fressu ári sýnir rekstraráætlun
„Afli hefur aukist um 45% á
síöustu þrem árum. Þarmig
jóksl hann á föstu verði um
14% 1985, 17/2% 1986 ogí
árstefnir íum 8% aukningu.
Þótt þessi aukning skiptist
misjafnlega á fisktegundir
munar langmest um aukn-
ingu þorskafla og rækjuafla.
Sjávarvöruframleiðslan jókst
á þessu tímabili um 28%".
botnfiskveiða í nóvember 1987
um 5% hreinan hagnað af tekjum
miðað við rúmlega 3% ávöxtun
stofnfjár og nálægt 2% hreinan
hagnað miðað við 6% ávöxtun.
Afkoma botnfiskvinnslunnar
hefur einnig farið batnandi á síð-
ustu þremur árum. Árið 1985 var
2% tap í hlutfalli við tekjur miðað
við 3% ávöxtun. Árið 1986 er
áætlað að botnfiskvinnslan hafi
verið rekin með 2,8% hreinum
hagnaði miðað við 3% ávöxtun
og 1,6% miðað við 6% ávöxtun.
Rekstrarskilyrði botnfiskvinnsl-
unnar hafa hins vegar versnað á
síðustu mánuðum. Kemur þar
margt til. Hráefni til fiskvinnsl-
unnar hefur hækkað, þótt ekki sé
vitað með vissu hversu mikið,
eins og nefnt var hér að framan.
Annar innlendur kostnaður hefur
jafnframt hækkað með vaxandi
verðbólgu. Jafnframt hefur
gengislækkun dollarans á síðustu
vikum rýrt stöðu greinarinnar. Sé
dæmi tekið um 10% hærra botn-
fiskverð að jafnaði, eins og í
dæminu um afkomu botn-
fiskveiðanna, sýnir rekstrar-
áætlun í nóvember 1987 um 4%
tap á botnfiskvinnslunni miðað
við 3% ávöxtun stofnfjár. Fryst-
ingin væri þá rekin með um 7'/2%
halla og söltun með um 2/2%
hagnaði. Miðað við 6% ávöxtun
stofnfjár væru sömu tölur um
51/2% halli fyrir botnfiskvinnsl-
una í heild, þar af 9% halli í fryst-
ingu og 11/2% hagnaður í söltun.
Sé afkoma botnfiskveiða og
-vinnslu tekin saman í eina tölu,
þ.e. rekstraráætlun gerð fyrir
greinarnarsameiginlega, þarsem
seldur afli innanlands er jafnaður
út á móti hráefniskaupum fisk-
vinnslunnar, er afkoman nálægt
núllinu miðað við 3% ávöxtun
stofnfjár en h-3% miðað við 6%
ávöxtun stofnfjár. Mynd 3 dregur
saman þessar afkomutölur í botn-
Mynd 1