Ægir - 01.10.1991, Page 10

510
ÆGIR
10/9'
fyrir að greinin hafi verið rekin
með nokkrum hagnaði árið 1990.
Ekki liggur heldur fyrir hversu
mikið hefir verið greitt út úr fyrir-
tækjunum sem arður eða hvernig
fjárstreymi hefir verið háttað til
þeirra.
Raunvextir af lánum banka-
kerfis og fjárfestingarlána-
sjóða tií sjávarútvegs
Vaxtamál hafa verið mikið til
umræðu og fjallað um þau frá
ýmsum sjónarhornum. Hvernig
meta skuli vaxtakostnað sjávarút-
vegs er ætíð matsatriði. í töflu 3
eru settir fram þrír kostir sem hver
um sig leiðirtil mismunandi niður
stöðu að því er hlutföll og fjáræðir
varðar. Hér eru sýnd þriggja ára
meðaltöl. Tölur ársins 1990 ber
því að taka með varúð þar eð tak-
markaðar upplýsingar liggja fyrir
um yfirstandandi ár. En síðastliðið
ár var sjávarútveginum afar hag-
stætt vegna mikilla verðhækkana
á afurðum greinarinnar. Á mæli-
kvarða verðvísitölu sjávarafurða
voru raunvextir þá neikvæðir um
4.7% en jákvæðir um 3.0% þegar
miðað er við hækkun lánskjara-
vísitölu á gömlum grunni, en 4.0%
þegar miðað er við hækkun vísi-
tölu framfærslukostnaðar.
Við mat á fjármagnskostnaði er
eðlilegast að hafa tekjuhugtakið til
hliðsjónar, þar sem tekjur eru skil-
greindar sem sú upphæð sem
hægt er að ráðstafa án þess að
ganga á eignir. Andhverfa tekna,
gjöld, er þá sú upphæð sem þarf
að verja til að halda hreinum
eignum óbreyttum.
Tafla 2
Eignir og skuldir fyrirtækja í sjávarútvegi
árin 1986-1990 í milljörðum króna.
Eigið fé
Ár Eignir alls Skuldir alls Eigið fé Verðl. 1990
1986 58.4 36.8 21.6 41.7
1987 75.1 48.4 26.7 43.4
1988 96.9 72.8 24.1 31.2
1989 122.2 89.8 32.4 34.7
1990 120.8 90.0 30.8 30.8
Eiginfjáf'
hlutfal1
%
Tafla 3
Rdunvextir af lánum til sjávarútvegs, þriggja ára meðaltöl,
hlutfallstölur og milljónir króna
M. v hækkun M. v hækkun
r- Línskiv. á innlent
á eri
Ár M. v hækkun lánskjaravísit. M. kr. % verðvísit. sjávar- afurða M. kr. % lánskjv. erlenda r< M. kr.
1979 -21 -1.63 16 1.21 -63
1980 -68 -3.50 -61 -3.14 -91
1981 64 2.04 -106 -3.36 -135
1982 -151 -2.70 -128 -2.29 -158
1983 185 1.67 236 2.10 -60
1984 -137 0.82 1049 6.28 31.8
1985 739 3.47 1118 5.25 920
1986 -682 -2.72 1181 4.71 1189
1987 977 3.23 2330 7.71 1674
1988 2389 5.90 3510 8.66 2124
1989 4965 9.55 2972 5.71 2643
1990 3462 5.80 -365 -0.61 2755
Þar eð sjávarútvegur selur
megnið af framleiðslu sinni á er-
lendum markaði í samkeppni við
erlend fyrirtæki og er þar af leið-
andi fyrst og fremst háður þeim
skilyrðum sem þar ríkja er talið
eðlilegt að meta fjármagnskostnað
þannig að erlendir raunvextir séu
notaðir á erlenda hluta lána og
vextir umfram lánskjaravísitölu á
innlenda hlutann. Meðaltöl va>:
nokkurra ára þjóna þeim tilgan^^
að jafna árlegar sveiflur sern^g.
þó í raun meiri þegar aðrar
miðanir eru notaðar á fjármag
kostnað greinarinnar. .............
Höfundur er viðskiptafræðingj'', ?
starfar við hagfræðideild Seðla
íslands.