Ægir - 01.05.1992, Side 10

226
ÆGIR
Virðismat aflafengs
Á meðfylgjandi myndum er
rakin þróun aflaverðmæta síð-
ustu áratuga í dollurum, SDR og
f þorskígildum. Verðþólga á ís-
landi undanfarin ár hefur verið
slík að erfitt er að lesa þróun
aflaverðmæta út úr tölum um
aflaverðmæti í krónum. Hefur
því verið gripið til þess ráðs að
setja aflaverðmætin fram í
stöðugri einingum og þessvegna
notaður dollar og SDR-einingar
til að reikna aflaverðmætin á
fastari grundvöll. Að vísu gildir
sama um þessar einingar og
krónuna að verðbólga rýrir verð-
gildi þeirra ár frá ári, en rýrnun
þeirra er mun minni og stöðugri
en fall krónunnar og gefur slík
framsetning betri mynd af þróun
aflaverðmæta.
Verðlag sjávarafurða á erlend-
um mörkuðum spilar stórt hlut-
verk í þróun aflaverðmætis. Af
því leiðir að mælingar aflaverð-
mætis í dollurum og SDR gefa
ekki nægilega góða mynd af
raunvirðisbreytingum afla. Hefur
skapast sú venja að draga aflann
saman í ígildum hans af þorski.
Afli hverrar tegundar er reiknað-
ur til jafngildis hennar af þorski
út frá verðhlutföllum tegundar-
innar og þorsks. Sá galli er á
þessarri framsetningu að ekki er
tekið tillit til aukinna gæða afl-
ans og kemur því verðmæta-
aukning vegna meiri gæða ekki
inn í reikning af þessu tagi. Af
þessu leiðir vanmat aflaverð-
mæta síðari ára sem er því meira
sem lengra er milli þeirra ára
sem menn kjósa að bera saman.
T.a.m. ef tekin eru árin 1992 og
1970, þá er svo að þorskígildin
eru augljóslega ekki jafngild, þar
sem mikið kraftafiskirí átti sér
stað árið 1970 og mikil þorsk-
gengd var á vertíðarslóð. Sem
dæmi má nefna að þriðjungur
þorskafla ársins, á annað hundr-
að þúsunda tonna, var dreginn á
land í aprílmánuði einurn sam-
an. Gefur auga leið að sá afli,
1000
800
600
400
200
0
Virðismat aflafengs
SDR (milljónir)
700
600
500
400
300
200
100
0
Fisklféiag Islands
Virðismat aflafengs
Þorskígildi (þús. tonna)
1965 1970 1975 1980 1985 1990
Árin
Virðismat aflafengs
Dollarar (milljónir)