Ægir - 01.11.1994, Side 6

allt. Það er augljóst að við getum ekki
uppfyllt allar þær kröfur sem gerðar
eru til okkar með svo fáum eftirlits-
mönnum."
1000 eftirlitsmenn, 80 skip,
4 flugvélar og þyrlur
Er það þá þín skoöun að veiðieftirlit-
ið geti ekki sinnt hiutverki sínu eins og
til er ætlast?
„Ég skal ekkert um það segja. Það er
forvitnilegt að sjá hvernig aðrar þjóbir
hafa tekið á þessu. Eftir því sem aö-
gangurinn er takmarkaður meira að
auölindinni hefur veiðieftirlit verið
stóraukið. Kanadamenn, sem er fisk-
veibiþjóð af svipaðri stærðargráðu og
við með tæplega 1.000 eftirlitsmenn til
sjós, eru með 80 eftirlitsskip til um-
ráða, fjórar flugvélar og nokkrar þyrl-
ur. Þetta er fyrir utan strandgæsluna.
Ég er ekki að biðja um slík lifandis
ósköp en það má eitthvað á milli vera
þessara örfáu manna okkar og þessa
gríöarlega fjölda. Ef við lítum til
Evrópuþjóða sjáum við t.d. Dani með
150 eftirlitsmenn til sjós og 180 í
landi.
Þegar rætt er um virkni eftirlitsins
og hvernig hægt sé að koma í veg fyrir
að fiski sé fleygt er ljóst að það verður
ekki komið í veg fyrir það nema með
því að hafa eftirlit um borð í öllum
skipum alltaf. Það vill enginn."
Glæpur og refsing
„Að mínu mati eru núverandi viður-
lög við brotum gegn veiðireglum alltof
væg. Refsiákvæði laganna um stjórn
fiskveiða eru óljós og mjög almennt
orðuð. Mér finnst vanta betri skilgrein-
ingu á tilgreindum brotum og sam-
hengi milli þeirra og tilgreindra refs-
inga. Þá vita menn að hverju þeir
ganga.
Við höfum ekki refsivald. Það er
sjávarútvegsráðuneytið sem t.d. sviptir
báta veiðileyfi. Mér finnst að Fiskistofa
eigi að geta haft meira vald í þessum
efnum. Það er í mörgum tilvikum
mjög eðlilegt. Menn geta þá skotið úr-
skurði okkar til ráðuneytisins.
Þræðirnir eru oft býsna langir. Þegar
vib sjáum að bátar fara fram úr veiði-
heimildum skrifum við þeim bréf og
vörum þá við. Bregðist þeir ekki við
skrifum við ráðuneytinu og skýrum því
frá gangi mála. Þeir skrifa viðkomandi
bátum annað bréf og gefa þeim annan
frest samkvæmt stjórnsýslulögum. Þab
getur því liðið hálfur mánuður frá því
að bátur fær bréf frá okkur þar til hann
er sviptur veiðileyfi. Það er hægt að
fiska mikið á hálfum mánuði."
Landhelgisgæslan fær
ekki veiðieftirlitið
Ýtnsir Itafa orðið til þess að álykta
um að veiðieftirlitið vœri betur komið í
höndum Landhelgisgœslunnar og taiið
að í það minnsta þyrfti að koma á betri
tengslum og samvinnu milli Fiskistofu
og Gœslunnar. Er þetta samstarf nógu
gott og ertu til í að láta veiðieftirlitið frá
Fiskistofu?
„Ég held að þab sé ekki hægt ab fela
Landhelgisgæslunni veiðieftirlitið eins
og það leggur sig. Það er hugsanlegt að
þeir gætu yfirtekið sjóeftirlitið en alls
ekki landeftirlitið. Ég sé engin rök fyrir
því.
Síðan Fiskistofa var sett á laggirnar
hefur samstarfið við Landhelgisgæsl-
una stóraukist og ég get fullyrt að það
er komið á gott samstarf milli þessara
aðila. Okkar eftirlitsmenn eru tíðum
um borb í varðskipum sem flytja þá
milli báta á veiðisvæðinu og þannig
vinnum við mjög vel saman."
Langar í eigin bát
„Okkur hefur reyndar lengi dreymt
um að eignast sjálfir lítinn bát sem við
gætum notað til eftirlitsstarfa. Varð-
skipin eru stór, þung og dýr í rekstri.
Lögin frá 1976 gera ráð fyrir því að auk
þeirra séu starfrækt sérstök eftirlitsskip.
Enn hefur því ekki verib hrint í fram-
kvæmd þó 18 ár séu síðan Alþingi
ákvab ab stefnt skyldi ab því. Mér dett-
ur í hug gamli tollgæslubáturinn sem
ég veit að er til sölu."
Gamli toilgœslubáturinn er 14
metra, 23 tonna plastbátur smíðaður í
Bretlandi 1977 með tveimur 159 ha.
vélum. Tollgœslan seldi skipið einka-
aðilum árið 1993 en hann mun vera
falur á ný.
„Svona skip myndi nýtast okkur vel
til eftirlitsstarfa á grunnslóð þar sem
gífurlegur fjöldi skipa og báta stundar
veiðar og með þeim gætum við haft
virkt eftirlit ef við réðum yfir hrað-
skreiðu skipi."
Bylting í gæðamálum
Stœrsta verkefhi Fiskistofu þau tvö ár
sem hún hefur starfað hefur tvímœla-
laust verið sú bylting sem átt hefur sér
stað í gœðamáium fiskiðnaðarins. Rík-
ismat sjávarafurða var lagt niður og
fœrt undir Fiskistofu og nýtt gœðaeftir-
litskerfi, sem byggir á innra eftirliti fyr-
irtœkjatma sjálfra, tekið upp samfara
því að sjálfstœðar skoðunarstofur litu
dagsins Ijós.
„Mér finnst margt hafa tekist mjög
vel og það hefur gengið vel að gera
Fiskistofu að heilsteyptri stofnun og ná
valdi á þeim verkefnum sem Fiskistofu
voru falin.
Gæðastjórnunarsviðiö er það sem
hefur að mínu viti tekist einna best.
Þarna voru gerðar gífurlegar breytingar
á stuttum tíma. Við veðjuðum á réttan
hest þegar við ákvábum ab taka upp
HACCP-staðlakerfið í stab ISO-staðl-
anna. Norðmenn veðjuðu á ISO-kerfið
og settu mikið fé í. HACCP-reglurnar
eru bandarískar, mjög líkar ISO, og
engum blandast hugur um ab þetta
kerfi verður ofan á beggja megin við
Atlantshafið.
Öll umræða hnígur í þá átt að ríki
taki upp samræmt gæöaeftirlitskerfi og
í kjölfarið fylgi gagnkvæm viðurkenn-
ing á vottorðum og kerfum hvers ann-
ars sem einfaldar og léttir mjög við-
skipti meb sjávarafurðir. Vib erum í
viðræðum við Evrópusambandið og
Bandaríkjamenn um gagnkvæma við-
urkenningu á eftirlitskerfum þeirra og
okkar."
Lyftum Grettistaki
„I þessum efnum höfum við gert
mjög mikið með mjög fáum mönnum
á mjög skömmum tíma. Ég tel ab við
höfum lyft Grettistaki. Þetta var satt ab
segja ekkert undirbúið. Lögin sem
lögðu niður Ríkismat sjávarafurða voru
samþykkt í desember, tóku gildi um
6 ÆGIR NÓVEMBER 1994