Ægir - 01.11.1994, Qupperneq 36

Hilmar Snorrason, skólastjóri Slysavarnaskóla sjómanna,
situr á björgunarfari um borö í Sæbjörginni: „Frá 1988 hafa
farist 55 sjómenn eða um þaö bil tvær togaraáhafnir."
varnaskóla sjómanna og margir hafa komib oftar en einu
sinni. Ýmsar tegundir námskeiða eru í boöi, bæöi grunn- og
framhaldsnámskeiö og sérhæfö námskeið fyrir skipstjórnar-
menn í öryggisþjálfun áhafna, meðferð lyfjakistu, skyndi-
hjálp og fleiru. Sérstök námskeið hafa verib haldin fyrir
trillusjómenn og einyrkja á smærri bátum.
Hilmar Snorrason skólastjóri slysavarnaskólans sagði í
samtali vib Ægi að brýnt væri ab ná til sem flestra sjó-
manna, helst allra. Hann taldi ab að minnsta kosti 1.000
sjómenn hefðu aldrei komið á námskeið hjá skólanum.
Þetta er ab breytast því lögum um lögskráningu var breytt á
síðasta Alþingi og senn verður öllum sjómönnum á bátum
stærri en 12 tonn, sem falla undir lögin, skylt ab hafa gilt
skírteini frá slysavarnaskólanum um að þeir hafi sótt þang-
að öryggisfræðslunámskeiö. Aðlögunartíminn nær til 1. jan-
úar 1996 en þá skulu allir skipstjórnarmenn hafa slíkt skír-
teini en aðrir sjómenn hafa frest til 1. janúar 1997.
Sjómenn haldnir „súpermanns“-hugmyndum
„Þetta er skref í rétta átt," sagöi Hilmar. „Ég neita því
ekki að við hefðum í framhaldi af þessu viljað setja ákveð-
inn gildistíma á skírteinin okkar, t.d 3-5 ár. Þetta er gert í
nokkrum löndum þar sem við þekkjum til. Námskeiðin
opna í sjálfu sér aðeins augu sjómanna fyrir hættunum.
Þessari þekkingu þarf að halda við og endurnýja og stunda
reglulegar æfingar um borb. Ég þekki menn sem hafa komið
til okkar 4-5 sinnum á námskeið og segjast alltaf læra meira
og meira. íslenskir sjómenn eru margir hverjir haldnir
„súpermanns"-hugmyndum og halda að ekkert geti hent
þá. Menn mega ekki hampa 10 ára gömlum skírteinum og
halda að þá séu þeir tryggðir fyrir lífstíð.
Mín skobun er sú ab við eigum ab gera sömu kröfur til
öryggis og endurmenntunar á því sviði til sjómanna eins og
gert er í fluginu. Það þarf að vekja útgerðarmenn til meðvit-
undar um þeirra hlutverk í því að gera miklar kröfur til
sinna skipa og skipstjórnarmanna á sviði öryggismála."
Öryggiskröfur fyrir farmenn og skyldunámskeið eru vel
þekkt alþjóðleg fyrirbæri en mjög fáar þjóðir gera slíkar
kröfur til fiskimanna. Norðmenn eru þar á meðal en með
því að lögbinda námskeib fyrir fiskimenn eins og íslending-
ar hafa nú gert skipa þeir sér í fremstu röð þjóða í heimi á
þessu sviði, að sögn Hilmars.
„Þjálfun kostar peninga en slysin kosta miklu meira.
Mannslíf verða ekki metin til fjár. Með tilstyrk hins opin-
bera getum við haldið kostnaði við námskeiðin okkar í lág-
marki. Þau kosta nú 6.000 krónur á mann. Við teljum að út-
geröin spari ómældar upphæðir með því að fjárfesta í for-
vörnum. Vib höfum mýmörg dæmi um menn sem hafa
bjargast úr sjávarháska og þakka það þ\í sem þeir lærðu á
námskeiði hjá okkur.
Við vitum að í Bretlandi er kostnaður vinnuveitenda við
öryggisnámskeið 40.000-60.000 krónur á mann."
Hilmar sagði að víba skorti aðstöðu til þjálfunar og æf-
inga. Þannig væri aðstaða um borð í Sæbjörgu til þess að
æfa reykkköfun í skipi og það var til skamms tíma sú eina á
landinu. Slökkviliðið í Reykjavík á orðið slíka aðstöðu en
hún er ekki færanleg. Úr þessu þarf að bæta, ab mati Hilm-
ars.
Langar útiverur mikill álagsþáttur
„Annað sem við þurfum að huga betur að er sálgæsla og
eftirmeðferð fyrir þá sem komast af úr slysum. Ég hef séð
skip koma að landi með skipbrotsmenn og það fyrsta sem
mætti þeim á bryggjunni voru abgangsharðir fréttamenn,"
segir Hilmar. Hann lýsir og þeirri skoðun sinni ab í kjölfar
fjölgunar verksmiðjuskipa hafi orbið kynslóbaskipti meðal
sjómanna. Hann telur að mikill álagsþáttur í starfi sjó-
mannsins séu langar útivistir sem fylgi verksmiðjuskipum
og ekki síst veiðum á fjarlægum miðum, s.s. í Smugunni í
Barentshafi.
Slysavarnafélagið keypti Þór af Landhelgisgæslunni 1986
fyrir 1.000 krónur. Landhelgisgæslan hafði þá lagt skipinu
eftir að önnur af tveimur aðalvélum þess eyðilagðist 1984.
Þetta gerir það að verkum að þótt Sæbjörg geti siglt fullar 14
mílur lætur hún afar illa að stjórn inni í höfnum því stýrið
er aðeins eitt og ekki beint fyrir aftan einu skrúfuna sem
virkar.
Hilmar sagbi ab Sæbjörgin væri að mörgu leyti gott skip
en ef hann mætti velja sér nýtt skip vildi hann fá stærra,
t.d. af ferjustærð sem gæti tekið gáma með búnabi um borð
og pláss væri fyrir tvo kennslusali svo hægt væri að vera
meb tvö námskeið í gangi í einu.
Frá 1988 hafa farist 55 sjómenn eða um það bil tvær tog-
araáhafnir. Þab sem af er árinu 1994 hafa aöeins farist 3 í
sjó sem er talsvert minna en í meðalári en árið er heldur
36 ÆGIR NÓVEMBER 1994