Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Page 46

að slíkur greinarmunur stæðist ekki orðalagið „sérhver maður“. Dómstóllinn
komst einnig að þeirri niðurstöðu að einstæð móðir og bam hennar væri fjöl-
skylda.14 Til að komast að þessari niðurstöðu tók dómstóllinn fram að sátt-
málann yrði að túlka í ljósi nútímaaðstæðna, og með því að byggja á þróun
landslaga og alþjóðalaga ályktaði dómstóllinn sem svo að það væri augljós
samstaða að þessu leyti í nútímasamfélögum.15 Umfang 8. gr. víkkaði enn
frekar nokkrum árum seinna með máli Johnston16 þar sem dómstóllinn tók
skýrt fram að málshöfðendur, sem voru sambúðaraðilar, teldust „fjölskylda“ í
skilningi 8. gr. og nytu því réttarverndar hennar.17 Dómstóllinn endurtók þessa
nálgun í máli Keegan's og minnti á að fjölskylduhugtakið væri ekki einvörð-
ungu bundið við hjúskap og að það gæti tekið til annarra de facto fjölskyldu-
tengsla þar sem aðilar búa saman utan hjúskapar.19 Almennt séð tók dóm-
stóllinn einnig fram að fjölskyldustofnunin væri ekki fastskorðuð hvort sem
væri í sögulegum, félagslegum eða lagalegunr skilningi.20
Þrátt fyrir þessa síðustu yfirlýsingu dómstólsins og þær viðhorfsbreytingar
sem hafa átt sér stað gagnvart samkynhneigðum pörum hefur dómstóllinn ekki
enn viðurkennt að samkynhneigð pör hafi sama rétt og „sérhver maður“ til að
fjölskyldulíf þeirra njóti friðhelgi og að sambúð þeirra jafngildi de facto eða
raun-fjölskyldutengslum.
2.3 Er Réttindaskrá Evrópusambandsins grundvöllur fyrir nýrri skil-
greiningu?
Réttindaskrá ESB (e. Charter of Fundamental Rights) sem samþykkt var af
ráðherraráði ESB í Nice í desember 2000 er um margt áhugaverð þegar kemur
að því að skilgreina hugtakið fjölskylda. Friðhelgi einka- og fjölskyldulífs allra
er tryggt í 7. gr. skrárinnar og það er ljóst að ákvæðinu er ætlað að endurspegla
umfang 8. gr. MSE21 eins og hún er túlkuð af MDE.22 Eins og fjallað var um í
kafla 2.2 þá hafa samkynhneigð pör ekki verið skilgreind sem fjölskylda út frá
sjónarhóli MSE. I 9. gr. skrárinnar er hins vegar að ákvæði sem segir:
14 ibid., 31. mgr.
15 ibid., 41. mgr.: „this Convention must be interpreted in the light of present-day conditions" og
„there is a clear measure of common ground in this area amongst modern societies“.
16 Johnston ogfleii i gegn Irlandi. (kæra nr. 9697/82)
17 ibid., 56. mgr.
18 Keegan gegn írlandi. (kæra nr. 16969/90)
19 ibid., 44. mgr.: „The Court recalls that the notion of the ‘family’ in this provision is not confined
solely to marriage-based relationships and may encompass other de facto ‘family’ ties where the
parties are living together outside of marriage".
20 Mazurek gegn Frakklandi. (kæra nr. 34406/97), 52. mgr.: „the institution of the family is not
fixed, be it historically, sociologically or even legally".
21 Sjá greinargerð með ákvæðinu sem er aðgengileg á slóðinni http://www.europarl.eu.int/charter/
pdf/04473„en.pdf.
22 Nánari umfjöllun um sambandið milli réttindaskrárinnar og MSE er að finna í kafla 5.
504