Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Blaðsíða 79

gildissviðs þess. Svo þröng túlkun væri ekki í samræmi við tilgang og markmið
1. mgr. 6. gr. MSE.53
5. ENDURSKOÐUNARVALD DÓMSTÓLA Á SVIÐI
SAMKEPPNISMÁLA
5.1 Almennt um endurskoðunarvald dómstóla
Af framansögðu leiðir að til að standast kröfur 1. mgr. 6. gr. MSE þurfa
dómstólar að taka að öllu leyti til endurskoðunar sektarákvarðanir Samkeppnis-
ráðs. Þurfa þeir að vera bærir til að fjalla um lagaatriði sem og sönnun og ekki
eftirláta stjómvöldum nein matsvik.
í 60. gr. stjómarskrárinnar segir að dómendur skeri úr öllum ágreiningi um
embættistakmörk yfirvalda. Hér er ekki ráðrúm til að fjalla almennt um efni
þessa stjórnarskrárákvæðis. Einungis verður vikið að því hvort það feli í sér
einhverjar þær takmarkanir á endurskoðunarvaldi dómstóla, sem gætu haft í för
með sér að endurskoðunarvaldið væri ekki fullnægjandi með tilliti til krafna
mannréttindasáttmálans í þeim tilvikum sem hér eru til umfjöllunar.54
í Stjómarfarsrétti sínum frá 1955 sagði Ólafur Jóhannesson að fullyrða megi
að þróunin hafi stefnt í þá átt að dómstólar færðu út úrskurðarvald sitt. Hafi 60.
gr. stjómarskrárinnar ekki verið talin standa í vegi fyrir þeirri þróun.551H 1982
182 sagði Hæstiréttur: „Það er meginregla íslenskra laga, að þau mál sæti
úrlausn dómstóla, sem eigi eru skýrlega undan dómsögu þeirra tekin, sbr. 2. gr.
[stjskr.] og 60. gr. hennar að því er tekur til tengslanna milli dómstóla og
stjórnvalda". I tímamótagrein frá 1984, þar sem Eiríkur Tómasson gerir grein
fyrir þeirri þróun sem hefur orðið á endurskoðunarvaldi dómstóla, kemst hann
að þeirri niðurstöðu, m.a. með vísan til ofangreinds dóms, að meginreglan í
íslenskum rétti sé sú að dómendur geti tekið allar ákvarðanir stjórnvalda til
endurskoðunar. Frá meginreglunni séu svo undantekningar sem eðli málsins
samkvæmt hljóti að verða að skýra þröngt. Telur Eiríkur að ákveðnir efnisþættir
í ákvörðunum stjómvalda lúti ekki lögsögu dómstóla, en hverjir þeir séu sé
breytilegt frá einum tíma til annars.56 Höfundur þessarar greinar hefur áður
komist að þeirri niðurstöðu að finna megi dæmi þess að dómstólar taki til
endurskoðunar alla þætti matskenndra stjómvaldsákvarðana.57
53 De Cubber gegn Belgíu. Series A Nr 86 [1985] 7 EHRR 236, mgr. 31-32. Sjá einnig Findlay
gegn Stóra Bretlandi. [1997] 24 EHRR 221, mgr. 79, 40; N Holst-Christensen o.fl.: Den
Europæiske Menneskerettighedskonvention Artikel 1-10 med kommentarer. 2. útgáfa. Jurist- og
0konomforbundets Forlag. Kpbenhavn 2003, bls. 282.
54 Um sögulegan bakgrunn ákvæðisins og fyrirmynd þess, 77. gr. dönsku grundvallarlaganna frá
1849, vísast til Ólafur Jóhannes Einarsson: Endurskoðunarvald dómstóla á matskenndum
stjómvaldsákvörðunum. Drög að kennsluriti. Reykjavík 2000, bls. 6-21.
55 Ólafur Jóhannesson: Stjómarfarsréttur. Hlaðbúð. Reykjavík 1955, bls. 318.
56 Eiríkur Tómasson: „Takmarkanir á úrskurðarvaldi dómenda skv. 60 gr. stjskr." Ulfljótur. 37
(1984), bls. 183,215-216.
57 Ólafur Jóhannes Einarsson: Endurskoðunarvald dómstóla á matskenndum stjómvalds-
ákvörðunum. Drög að kennsluriti. Reykjavík 2000, bls. 61-82.
537