Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1940, Page 12

10
hafa íslendingar barizt fyrir því, að skjölum og handritum
þeim verði skilað aftur til íslands, er ligg'ja í Árna Magnús-
sonar safni og konungsbókhlöðu í Kaupmannahöfn. Árið
1928 var skilað hingað til lands talsverðu af embættisskjöl-
um úr ríkisskjalasafni Dana og Árnasafni, en ekki var það
nema litið brot af því, sem fyrir var. Ivrafan um endurheimt
islenzkra handrita og' forngripa hefir verið síendurtekin, og
á Alþingi 1938 var samþvkkt með atkvæðum allra flokka
ályktun, sem fór fram á samninga um það, að afhent verði
hingað til lands úr Danmörku öll íslenzk handrit og önnur
skjöl, sem mikilsverð séu þjóðlífi og menntalífi íslendinga.
í dönsk-íslenzku ráðgjafarnefndinni liefir ekki fengizt sam-
komulag um þessi mál, og hefir þessu nú verið vísað til
ríkisstjórnar vorrar af hinum íslenzku nefndarmönnum til
frekari fyrirgreiðslu. Má því vænta, að ríkisstjórn vor haldi
fast á þessu máli, því að hér er um að ræða íslenzk handrit,
rituð af íslenzkum mönnum um íslenzk efni, handrit, sem
lentu í dönskum söfnum á mesta niðurlægingartíma þjóðar
vorrar, af því að í ekkert annað hús var að venda og þjóð-
ernistilfinning íslendinga svaf þá vært í dönskum fjötrum.
Handritin eru eins og hluti af oss sjálfum, eins og hold af
okkar lioldi og blóð af okkar blóði, og' er þvi engin önnur
lausn á þvi máli en að þau komi öll hingað aftur. Þá mun
háskóli vor leysa það veglega verlc af liöndum, að verða mið-
slöð íslenzkra fræða, höfuðrit fornrar menningar vorrar
verða gefin út á Islandi, og erlendir fræðimenn, sem við
þessi vísindi fást, munu leita hingað og verma anda sinn við
aringlæður islenzkrar fx-æðimennsku. Það er íslenzkur þjóð-
armetnaður, að vér eignumst aflur hin fornu heimildarrit
vor, og sambandsþjóð vorri, Dönum, ætli að vera það aug-
ljóst mál, live mikils virði handrit vor eru fyrir íslenzka vís-
indastarfsemi og fyrir Háskóla íslands, er þeir nú liafa eixd-
urheimt skjöl sín fi-á Noregi, er varða sögu Dana á tímabili
Iíristjáns konungs annars, en Norðmenn liafa nú nýlega látið
þessi skjöl af liendi af fúsum og frjálsum vilja. Hversu
myndi sambandsþjóð vorri, Dönum, líka, ef liöfuðlxeimildar-