Sumargjöfin - 22.04.1926, Side 15

SUMARGJOFIN
15
brigður maður er er að öðru jöfnu líklegri
til andlegrar og siðferðilegrar heilbrigði en
sá, sem er veiklaður. Tannpínu fylgir maga-
veiki. Hún orsakar önuglyndi, önuglyndið
veldtir oft árekstrum á heimilinu, unglingur-
urinn fjarlægist það, gatan verður athvarf
hans og eyðilegging. Sálfræðingar eru nú
farnir að rekja ýmsa glæpahneigð manna til
veiklunar í taugakerfinu. Þeir segja, að menn
gugni fyrir ástríðum, láti undan Iægri hvötum
af því, að þá vantar taugastyrk, til þess að
standa á móti.
Þrátt fyrir þennan sannleik, má þó enginn
ætla, að þarna sje öll úrlausnin. Barninu er
ekki trygður siðferðisþróttur með því einu,
að sjá vel fyrir líkamsþörfum þess og gera
það að stóru, sterku og hrausfu dýri. Það
þarf að sjá því fyrir siðferðisþrótti, sem hvorki
líkamleg þjáning nje annað fær bugað. Slíks
eru mörg dæmi. Margur tveggja manna mak-
inn hefir sótt andlegan styrk og huggun ttl
holdsveika mannsins á banasænginni.
Líkamleg hreysti hjálpar án efa, en ein
megnar hún ekki að skapa siðferðisþrótt.
Boðorð og siðareglur.
Það hefir löngum verið aðalúrlausn margra
manna, að láta börnin læra mikið af falleg-
um siðalærdómi, boðorð, sálma, bænir og ritn-
ingargreinar.
Það dylst víst fáum, að þetta getur orðið
börnum til mikillar blessunar, það er að segja,
ef það vekur þeim aðdáun á því, sem gott
er og fagurt, og er eitthvað meira en and-
laus orðaflaumur.
Enginn skyldi þó ætla, að guðsorðanám
eitt nægi, til þess að skapa siðferðisþróft.
Það er sorgleg staðreynd, að fögur orð
á vörum manns eru ekki ávalt í beinu sam-
ræmi við hugsun hans og breytni. Og fátt
mun til, sem er öllu hörmulegra, en að bera
orð kærleiksmeistarans á vörunum, en kær-
leiksleysis í hjartanu.
Börnin þurfa meira en trúfræði, þau þurfa
að eignast lifandi trú, og þau þurfa meira
en siðfræði, þeim þarf að vaxa siðferðisþrótt-
ur, og til þess þarf eitthvað annað og meira
en orðin tóm.
Gott eftirdæmi.
Mundi gott eftirdæmi nægja, fil þess að
skapa siðferðisþrótt ?
Það er enginn vafi á því, að eftirdæmið
hefir mikil áhrif á líf barnsins til góðs eða
ills. Mörg móðir heldur, að aðalafriðið sje
að finna að við barnið, en gerir það þannig,
að hún beinlínis kennir því vargaskap, með
dæmi sínu. Menn syndga ef til vill á engu
eins og óaðgætslu í orðum og verkum, þegar
börn eru viðstödd. Þar hvílir feiknaábyrgð á
öllum mönnum. En hversu mikil áhrif, sem
eftirdæmið hefir, þá er það þó ekki almátt-
ugt. Það er ekki dæmalaust, að barn elst
upp við bindindisræður og hatur á víni og
verður þó að drykkjurút. Þess er og dæmi,
að barn elst upp við drykkjuskap og fær ó-
beit á víni. Hlutfallið milli eftirdæmis og ár-
angurs af uppeldinu virðist stundum öfugt.
Þótt eftirdæmið sje afarmikið atriði í upp-
eldinu, þá er það ekki einhlítt. Það þarf eitt-
hvað meira, til þess að skapa siðferðisþrótt.
Áhugaríkt starf.
»Börnin geta ekki unað við ekkert,« segir
frú Ingunn Jónsdóttir í bókinni sinni, nýút-
komnu. Mjer þótti þessi setning langbest af
öllu því góða, sem bókin hafði að geyma.
Og hún hefir þessa setningu eftir hálfbrjál-
aðri konu. En þótt hún væri brjáluð, hefir
hún þó kent henni að ala upp börn, betur
en allir aðrir. Hún talaði ekki um það eins
og aðrir, að það þyrfti að banna börnunum,
en hún sá þeim fyrir verkefni við þeirra hæfi,
og það þurfti ekki að banna. Líf þeirra varð
fult af þroskandi starfi, svo að þau máttu
ekki vera að neinu því, er banna þurfti. Hjer
hefir brjálaða konan fundið gullnámu þess