Melkorka - 01.06.1961, Blaðsíða 5

Möguleikar kvenna til frjáls stöðuvals
Eftir Guðrúnu Gisladóttur
Eftir nærri aldarlanga baráttu fyrir rétt-
indum kvenna til jafns við karla, má heita
að við séum nú við lokatakmarkið.
Kosningarétt og kjörgengi höfum við
fengið, sami réttur til náms í skólum og
iðngreinum er einnig viðurkenndur, og
lokakrafa okkar um sömu laun fyrir sömu
vinnu á nú að uppfyllast á næstu árum.
En eru þá öll vandamál leyst, skipa konur
nú þegar þann sess í þjóðfélaginu, sem þeim
ber sem helmingi þjóðfélagsþegnanna, þann
sess, sem svo mikið var barist fyrir að veita
þeim aðgang að?
Við skulum athuga það svolítið nánar.
Kosningarétt og kjörgengi til sveitar-
stjórna hafa konur á íslandi haft í rúm
fimmtíu ár, en í kauptúnum og kaupstöð-
um landsins þar með talin Reykjavík með
um það bil 300 fulltrúum, eiga 7 konur sæti
og af jafn mörgum varafulltrúum eru 11
konur.
Aftur á móti voru um tíma tveir bæjar-
stjórar á landinu konur og má það gott
heita, ef miðað er við fjölda þeirra kvenna,
sem skipa ábyrgðarstöður.
Nú eru liðin rúm 40 ár síðan konur öðl-
uðust rétt til þess að ráða að sínu leyti um
skipan Alþingis, en þó eiga þar nú aðeins
tvær konur sæti af 60 kjörnum fulltrúum.
Jafnrétti til náms í skólum og iðngrein-
um er löngu viðurkennt. Á síðastliðnu vori
útskrifast 109 stúdentar frá Menntaskólan-
um í Reykjavík, af þeim er nærri helming-
ur stúlkur, eða 52 á móti 57 piltum, en á
sama tíma ljúka 42 einstaklingar prófi frá
Háskóla íslands og í þeim hópi er aðeins
ein stúlka. Líkt er ástandið í iðngreinunum
ef frá eru teknar þær greinar, sem stúlkur
einar stunda, þá finnst aðeins ein og ein
stúlka á stangli. Úr Kennaraskóla íslands
útskrifast 45 kennarar, af þeim er meiri
hlutinn stúlkur eða 24 á móti 21 pilti.
Kennslan er líka sá vettvangur þar sem kon-
urnar skipuðu sér fyrst til starfa við hlið
karla og þar liafa þær frá upphafi notið
fyllsta jafnréttis og trausts í starfi, enda er
svo komið að nú eru þær fullur þriðjungur
starfandi kennara, en fáar konur hafa skip-
að skólastjórastöðu öll þessi ár.
Því miður gildir einu hvert litið er, prest-
ar, læknar, sýslumenn, alls staðar það sama,
engar konur. Og á hinum almenna vinnu-
markaði er ástandið lítt glæsilegt, þar eru
lægst launuðu störfin ætluð konum einum
og þar una þær glaðar við sitt.
Hvaða ályktanir má draga af þessum stað-
reyndum, er hér blasa við? Er þetta ef til
vill sönnun þess, að konur séu í raun og
veru lakari hæfileikum búnar en karlar, er
ef til vill öll barátta fyrir almennum mann-
réttindum þeim til handa á misskilningi
byggð og þessvegna árangurinn svo lítill
sem raun ber vitni?
Ég hygg að fáir muni í fullri alvöru svara
þessari spurningu játandi. En hvað er það
þá sem veldur því, að konur eru svo tómlát-
ar um þann rétt, sem þeim hefur verið færð-
ur upp í hendurnar, þann rétt, sem hinar
framsýnu, stórhuga konur síðustu aldar
fórnuðu svo rniklu fyrir svo hann mætti
verða okkar eign? Hví liggur þessi dýrmæti
arfur enn að mestu utangarðs?
Fyrst og fremst hvílir enn á konum farg
ævafornra siðvenja og úreltra lífsviðhorfa,
sem hindrar eðlilegan þroska.
Frá fæðingu verða börnin fyrir áhrifum
frá fullorðna fólkinu þess eðlis að ákveða
melkorka
41