Melkorka - 01.06.1961, Blaðsíða 16

FRÁ LISSABON
Eftir Jónu Þorsteinsdóttur
í engu landi í Evrópu er fólkið jafn illa
upplýst og í Portúgal. Meira en 40% j^jóð-
arinnar er hvorki læs né skrifandi.
En þegar maður stendur uppi í kastalan-
um í gamla bænum í Lissabon, og borgin
er fyrir fótum manns, en seglskipin dóla í
liægum andvara úti á Tejo-fljótinu, Jrá er
það ekki þetta, sem rnanni kemur í hug.
Það er einhver reisn yfir borginni. Aðal-
torgið Praca do Comérciq, eitt hið fegursta
í Evrópu, liggur niður að bökkum Tejo, en
uppfrá því liggja breið stræti að Rossío-
torginu, hjarta Lissabon. Breiðgatan Aven-
ida da Liberdade, sem heimamenn státa af
og segja að standi hvergi að baki Cliamps
Elyseé í París, og sé raunar lengri . . . allt
minnir þetta á forna frægð.
Og jjað voru líka seglskipin, sent fyrir
fimm öldum síðan dóluðu hérna uppeftir
ánni Tejo. En þá voru Portúgalar mesta
siglingajrjóð Iieimsins. Þá var hér ys og líf.
Lissabon var ekki aðeins miðdepill Portú-
gals,heldur allrar Evrópu. Hingað streymdu
menn hvaðanæfa að til að leita sér fjár og
frama. Skip lögðu að landi hlaðin austur-
lenzkum varningi, kryddvörum, gulli og
gimsteinum. Lissabon var auðugasta borg í
víðri veröld.
En svo vítt náði veldi Portúgala, að þess
var engin von að Jaessi fámenna þjóð gæti
til lengdar drottnað yfir öllum þeim lönd-
um, er þeir höfðu lagt undir sig.
Gullið streymdi að vísu inn í landið frá
nýlendunum, en þetta gull kostaði Portú-
gala mikið blóð, og í kjölfar þess sigldi svo
spilling og hnignun þjóðarinnar. Yfirstétt-
in hugsaði um það eitt að raka til sín auðn-
um, en landið fór í auðn og þjóðin svalt.
Úr gamla
bœjarhlut
anuru i
Lissabon.
Eftir nokkra áratugi gekk sigursólin til við-
ar. Stórveldistíminn var á enda.
Portúgalar tóku að missa nýlendur sínar
eina af annarri. Nokkrum hafa þeir þó get-
að haldið til J^essa dags, en fréttir síðustu
mánaða frá Afríkunýlendunum benda til
Jress, að e. t. v. verði þess ekki langt að bíða
að langkúgaðar þjóðir Angola og Mosam-
biq reki þá af höndum sér.
í landinu sjálfu hafa mjög litlar verkleg-
ar framfarir orðið. Það er t. d. eftirtektar-
vert, að þessi sjómannaþjóð átti fyrir nokkr-
um árum færri en tvö þúsund vélknúin
skip, en allur flotinn taldi um 24 þúsund
skip, allt hitt voru seglskip og árabátar. Um
sarna leyti var í landinu aðeins einn sjó-
mannaskóli með um 400 nemendum, hins
vegar voru um 5000 ungir menn að læra til
prests.
Það er því jafnvel furðulegt, að fátæktin
52
MELKORKA