Vesturland - 24.12.1963, Blaðsíða 10

10
VESTURLAND
Steinn Emilsson sjotngur
n.br. og sleðaferðin til skauts-
ins er hafin.
En þeir félagar hafa ekki
árangur sem erfiði, ísinn er
erfiður yfirferðar gangandí
mönnum og hundum með
þungt dráttaræki, og 7. apríl
er sú ákvörðun tekin að snúa
við, eru þeir þá staddir á
86° 13’ n.br. og voru þá
komnir lengra norður, en
vitað var til að nokkur maður
hefði áður komizt.
Um kvöldið þ. 12. apríl
verða þeir báðir fyrir því
óláni að gleyma að draga upp
úrin siín, áður en að þeir
skríða í húðfötin, og olli það
þeim erfiðleikum með allar
staðarákvarðanir eftir það.
Heimferðin varð þeim fé-
lögum þung í skauti, ísinn
alltaf jafn erfiður yfirferðar,
og hundarnir týna tölunni þar
til að enginn er eftir, og síð-
asta hluta leiðarinnar máttu
þeir draga iallan sinn farang-
ur sjálfir.
24. júM koma þeir svo að
landi, sem að þeir þó ekki
báru nein kennsl á, en reynd-
ist vera Krónprins Rúdolfs
land, ein af nyrztu eyjum
Franz Jósefs lands eyjaklas-
ans, og áfram er haldið allt
til 26. ágúst, en þá eru þeir
orðnir vissir um iað þeir séu
staddir á Franz Jósefs landi.
Þá ákveða þeir félagar að
fara ekki lengra, en búast
til vetursetu, og þama dvöld-
ust þeir í jarðhýsi, í tæpa 9
mánuði, og lifðu eingöngu á
bjarndýrakjöti, en veiði
þarna höfðu þeir nóga, og
getur dr. Nansen þess að þeir
hafi aldrei getað fengið leið
á því, það var fyrir þeim
alltaf sama nýmetið.
En einnig þama áttu þeir
sín jól, sem dr. Nansen lýsir
svo í ferðasögunni:
1 kofanum á
Franz-Jósefslandi.
„Sunnudagur 22. desember
1895.
Fór lí gönguferð í kvöld,
á meðan Johansen var að
undirbúa komu jólanna í kof-
ann, en sá undirbúningur var
aðallega fólginn í því að þrífa
eldstæðið, safna saman bein-
um og kjötafgöngum, og bera
það allt saman út, og síðan
að brjóta upp 'ísinn af kofa-
gólfinu, með öllum þeim ó-
hreinindum sem í honum
voru, og sem var orðinn svo
þykkur að lofthæðin í kof-
anum, sem ekki var nú of-
mikil fyrir, hafði greinilega
minnkað." ....
„Þriðjdagur 24. des. Kukk-
an er tvö eftir hádegi. Frost-
ið 24°. í kvöld er aðfanga-
dagskvöld jóla. Kuldinn og
stormurinn æða úti, og súgur
og kuldi er einnig hér inni
hjá okkur. Hversu hér er
eyðilegt.........
Nú er verið að hringja inn
jólahátíðina heima. Mér finnst
ág heyra óminn frá kirkju-
klukkunum, sem berst út í
nóttina, hversu dásamlega
hann hljómair........
Nú eru ljósin kveikt á jóla-
trjánum, börnin fylla stof-
urnar, og njóta jólagleðinnar
í níkum mæli. Ég verð að
halda jólaboð fyrir böm
þegar að ég kem heim. Það
er hátíð á hverju heimili.
En einnig við höldum hátíð,
eftir því sem hinar fátæklegu
kringumstæður leyfa. Johan-
sen hefur snúið við skyrtunni,
og valið til þess þá sem hann
var í yzt, svo að hún verður
nú innst. Ég hef gert það
sama, og einnig skipt um nær-
buxur, farið lí aðrar sem að
ég hafði þvegið upp úr volgu
vatni, en áður hafði ég farið
í bað, notaði til þess hálfan
bolla af vatni, og óhreinu
nærbuxurnar komu í góðar
þarfir, sem svampur og hand-
klæði. Mér finnst ég vera sem
nýr maður, fötin límast ekki
eins við mig og áður.
Til kvölds höfðum við fisk-
rétt, búinn til úr fiskimjöli
og maísgrjónum, með lýsi í
staðinn fyrir smjör, og eftir-
maturinn var brauð steikt d
lýsi.
í fyrramálið snemma, ætl-
um við að gæða okkur á
brauði og súkkulaði." (vistir
úr Fram.)
„Miðvikudagur 1. janúar
1896.
Frostið er 41,5°. Enn göng-
um við inn í nýtt ár, ár
gleði og heimkomu. 1 glaða
tunglskini kvaddi árið 1895,
og í hinu sama mánaskini
heilsaði árið 1896.
En hræðilega kalt er það,
þetta er sá mesti kuldi sem
að við ennþá höfum fengið
að reyna. Ég fékk að vita af
því í gær er mig kól á öllum
fingrum.
Svona átti þá gamla árið
að enda fyrir mér........
19. maí leggja þeir félagar
upp úr vetrarbústaðnum, og
er ferðinni heitið til Spits-
bergen, en réttum mánuði
seinna eða 18. júní hitta þeir
fyrstu mannveruna frá því
að þeir fóru að heiman, var
það brezkur maður dr. Jack-
on að nafni, var hann foringi
fyrir brezkum vísindaleið-
angri, sem haft hafði vetur-
setu á Franz Jósefs landi
þennan sama vetur, og á
rannsóknarferðum sínum um
veturinn höfðu þeir farið svo
langt norður, að þeir áttu ó-
Framhald af bls. 6
Steini hafi ekki gefist tóm
til þess um langt árabil,
vegna annara starfa, að sinna
vísindaiðkunum að neinu ráði,
sem hugur hans hefði þó
staðið til, þá hefur hann samt
haldið tryggð við jarðfræðina
og aldrei lagt þau vísindi al-
veg á hilluna.
Ég tel víst að það hafi
verið mikill skaði, að Steinn
Emilsson hélt ekki áfram á
þeirri braut vísinda og rann-
sókna, er hann lagði inn á
ungur að aldri. Efalaust hefði
hann orðið þar mikill og góð-
ur liðsmaður. En um það skal
ekki sakazt.
örlög hans urðu þau, að
flytjast vestur á land og stað-
festast í Bolungarvík. Þegar
öllu er á botninn hvolft hefur
það einnig orðið happadrjúgt,
að svo skyldi æxlast. Því hér
vann Steinn brautryðjenda-
starf, sem borið hefur ávöxt
langt umfram það, sem marg-
ir gera sér grein fyrir. Steinn
var brautryðjandi í skóla- og
menningarmálum Bolvíkinga.
Var hann skólastjóri ungl-
ingaskólans um langa hríð og
í mörg ár kennari, eftir að
hann lét af skólastjóm. Er
á orði haft hvílíkur afbragðs
uppfræðari Steinn hafi verið
og er víst að fjölmargir nem-
enda hans hafa frá honum
farnar aðeins 35 kvartmílur
í vetrarbústað þeirra tvímenn-
inganna, en hvorugur vissi
um hinn.
Það segir sig sjálft, að í
bækistöð hinna brezku vís-
indamanna var þeim dr. Nan-
sen og Johansen tekið með
opnum örmum, og svo heppn-
ir voru þeir, að leiðangurs-
skip dr. Jackson var ókomið,
en væntanlegt á hverjum
degi, og skyldi það á heim-
leiðinni flytja þá félaga til
Noregs, og 13. ágúst stigu
þeir á land í Varðey, rúm-
um þremur árum eftir að
þeir létu þar úr höfn á Fram.
20. ágúst að morgni kom
svo Fram til Skarfeyjar, en
sigldi þaðan samdægurs til
Tromsö, þar sem áhöfnin við
mikla fagnaðarfundi samein-
aðist á nýjan leik, er þeir
dr. Nansen og Johansen stigu
á skipsfjöl, til þess að taka
þátt ií síðasta áfanga ferðar-
innar, siglingunni suður með
strönd fósturjarðarinnar, er
lauk með komunni til Oslóar
9. september 1896.
hlotið það vegarnesti, — þá
menntun og menningu, sem
dugað hefur þeim bezt í lífinu.
Gamlir nemendur Steins Em-
ilssonar vita þetta bezt sjálf-
ir og viðurkenna.
Og skyldi það ekki vera,
þegar allt kemur til alls, að
Steinn Emilsson geti nú horft
með ánægju um öxl og glaðst
yfir því hlutskipti, sem hon-
um var ætlað, þótt e.t.v. hafi
það orðið annað en hann ætl-
aði sér sjálfur, er hann brauzt
ungur til mennta í þeim fræð-
um, er hugur hans stóð eink-
um til. Alla vega verður það
að teljast ærið göfugt við-
fangsefni að rækta sálir og
fegra og bæta mannlífið, —
hvað sem líður mold og stein-
um. Og eitt er víst, að Bol-
víkingar mega vera þakklátir
fyrir að fá notið starfskrafta
Steins Emilssonar öll hans
beztu manndómsár.
Auk kennslustarfanna og
forystu í skóla- og menning-
armálum vann Steinn hér
merkilegt starf um margra
ára skeið sem sparisjóðsstjóri,
og hefur í sambandi við það
starf verið drjúgvirkur þátt-
takandi í stórstígri uppbygg-
ingu Bolungarvíkur og þróun
þessa byggðarlags. Þá hafa
honum og verið falin ýmis
önnur trúnaðarstörf, m.a. sat
hann mörg ár í hreppsnefnd
og í skattanefnd Hólshrepps
átti hann sæti um langt ára-
bil. Ritstjóri Vesturlands var
Steinn um skeið og bjó þá á
ísafirði.
Steinn Emilsson kvæntist
árið 1931 Guðrúnu Hjálmars-
dóttur, Guðmundssonar fyrr-
um bónda í Meiri-Hlíð, ágætis
konu, og eiga þau 4 börn,
Rún, gifta í Bandaríkjunum,
Steingerði og Vélaugu, giftar
í Reykjavík og Magna, stúd-
ent, sem stundar nám í Há-
skóla íslands, öll bráðvel gef-
in og hið mesta mannkosta-
fólk, eins og þau eiga kyn til.
Steinn Emilsson nýtur al-
mennra vinsælda í Bolungar-
vík, og hygg ég að þau 35
ár, sem hann hefur dvalizt
þar að mestu, hafi hann eng-
an óvildarmann eignazt. Er
Steinn þó ekki þannig skapi
farinn, að hann sé hvers
manns viðhlæjandi. Hann fer í
mörgu sínar eigin götur, hef-
ur ákveðnar skoðanir á mönn-
um og málefnum og talar
engri tæpitungu, þegar því er
að skipta. En þeir, sem kynn-
ast Steini, komast fljótt að
raun um hver mannkostamað-
ur hann er, og því er það, að
hann hefur notið vináttu
margra en óvildar fárra.
Ég, sem þessar línur rita,
hef haft persónuleg kynni af
Steini í sl. 10 ár, og er þakk-
látur fyrir að hafa átt þess
kost að kynnast honum og
eignast vináttu hans.
Með þessu fátæklegu línum
vil ég flytja honum ámaðar-
óskir mínar og fjölskyldu
minnar í tilefni af sjötugsaf-
mælinu, og um leið þakka
honum tíu ára tryggð og vin-
áttu, sem ég vona að megi
haldast lengi enn.
Veit ég að allir Bolvíkingar
og aðrir vinir Steins taka af
heilum hug undir þá ósk, að
hann megi lengi lifa, og að
hann og fjölskylda hans megi
allra heilla njóta.
F. Th. J.

1.
2.
= 3.
Tilkpning
Öllum, sem laun hafa greitt á árinu 1963. í Vest- |
fjarðaumdæmi er skylt að skila launamiðum til |
skrifstofu minnar á ísafirði, eða til umboðsmanna |
í hreppnum (hreppstjóranna) fyrir 20. þ.m. |
Launamiðana ber að fylla út í tvíriti, eins og |
formið segir til um, og er alveg sérstaklega minnt |
á, að allir launamiðar verða að bera með sér |
greinileg heimilisföng og vinnutímabil launþega. |
Engan frest er unnt að veita í sambandi við skil |
á launamiðum og tryggingarskýrslum. |
Söluskattsgreiðendum ber að skila söluskatts- |
skýrslum vegna fjórða ársfjórðungs 1963 fyrir |
15. þ.m. |
Allir söluskattsgreiðendur í Vestfjarðaumdæmi |
þurfa að senda nú þegar söluskattsskírteini sín |
til skattstofunnar á Isafirði til áritunar um að =
þau gildi árið 1964. Að öðrum kosti eru skírteinin |
ógild. |
ísafirði, 6. jan. 1964. |
Skattstjórinn í Vestfjarðaumdæmi. §
iliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiniiiii*