Bjarmi - 01.07.2008, Blaðsíða 24

og myndhverfinga á vafalaust sinn
þátt í miklum vinsældum sálmsins.
Tvær myndir eru notaðar til að lýsa
Guði í sálminum. Annars vegar er
það myndin af hirðinum (v. 1-4) en
hins vegar er það myndin af hinum
raunsarlega gestgjafa (v. 5-6). í síðari
hlutanum eru hugtökin gæfa (tóv) og
náð (hesed) persónugerð. Þessi hug-
tök breytast í verndandi engla Guðs
sem munu verða fylgdarmenn sálma-
skáldsins svo lengi sem hann lifir.:
Gæfa og náð fylgja mér
alla ævidaga mína
Raunar er hebreska sögnin radap
sem þarna er þýdd með að „fylgja" oft-
ast notuð í neikvæðri merkingu yfir að
elta einhvern eða veita eftirför í fjand-
samlegum tilgangi.'2 En hér allt annað
uppi á teningnum. Það eru ekki óvinir
sem veita eftirför heldur sendiboðar
Guðs sem veita vernd og leiðsögn.
í Sálmi 49 er það dauðinn sem
kominn er í hlutverk hirðisins þar sem
dómur er kveðinn yfir hroka mann-
anna sem treysta sjálfum sér (v. 15):
Þeirstefna til heljarsem sauðahjörð,
dauðinn heldur þeim á beit.
Fleiri dæmi hefur Gamla testa-
mentið að geyma sem sýna að
dauðinn hefur verið persónugerður
á stundum. Þannig segir Jeremía
spámaður:
Dauðinn steig upp í glugga vorn,
hann kom inn í hallir vorar,
hann þrífur börnin afgötunni,
unglingana aftorgunum. (Jer9:20).
Og Jesaja gagnrýnir skrumara sem
drottna yfir fólkinu í Jerúsalem fyrir
að hafa sagt: „Vér höfum gert sátt-
mála við Dauðann og samninga við
Hel" (Jes 28:15). íslenskar fornsögur
hafa að geyma svipað orðalag um
dauðraríkið: „mun Hel, húsfreyja þín,
leggja þig sér í faðm."13
KENNSLUHLUTVERK
DAGS OG NÆTUR
í 19. sálmi sjáum (v. 3) við hvernig
dagur og nótt fara með hlutverk
kennara, einn dagur kennir öðrum og
ein nótt miðlar þekkingu (hebr. da'at)
til annarrar. í sama sálmi er röðlinum
© Hurry | Dreamstime.com
líkt við brúðguma sem gengur sæll og
glaður út úr herbergi sínu (Sl 19:6) og
rennur svo skeið sitt sem stríðshetja.
Áður hafði því verið lýst að Guð hafði
búið röðlinum tjald til að dvelja í yfir
nóttina.
Sálmur 19 er afar athygliverður
og er því oft haldið fram að hann sé
samsettur úr tveimur upphaflega
óskyldum sálmum. Það er þó óþörf
niðurstaða. Líta má á fyrri hlutann (v.
1-7) sem lofsöng til opinberunar Guðs
í náttúrunni en síðari hlutann (v. 8-15)
sem opinberun Guðs í orði sínu, lög-
málinu. Þar er raunar ekki fjarri lagi
að lögmálið taki á sig mynd persónu.
A.m.k. reynist það þess megnugt
að „hressa sálina", „gera hinn fávísa
vísan", „gleðja hjartað" og „hýrga
augun" (v. 8-9).
SKÖPUNARVERKIÐ
LOFAR DROTTIN
Stórbrotnust er notkun persónu-
gervinga þegar kemur að því að lof-
syngja Drottni. í Sl 89:6 segir að himn-
arnir lofsyngi dásemdarverk Drottins
og í Sl 19:2 segja himnarnir frá dýrð
Guðs og „festingin kunngjörir verkin
hans handa." Nokkrir síðustu sálmar
24