Bjarmi

Árgangur

Bjarmi - 01.07.2008, Blaðsíða 47

Bjarmi - 01.07.2008, Blaðsíða 47
66 99 EN RUGLINGUR TUNGUMALSINS ER TÆPAST MEGINSTEF MYNDARINNAR. FREMUR ER MEGINSTEFIÐ SAMSBANDSLEYSI FÓLKS OG MISSKILNINGUR, FÓLKS SEM TALAR SAMA TUNGUMÁL EKKI SÍÐUR EN FÓLKS AF ÓLÍKU ÞJÓÐERNI Nafn myndarinnar vísar að sjálf- sögðu til Babelssögunnar í Genesis (1. Mósebók) 11.1-9. Vissulega er hvergi með beinni tilvísun vitnað í hina biblíulegu sögu en óbeinar vísanireru sannarlega til staðar og ætti ekki að dyljast biblíufróðu fólki. Við heyrum ólík tungumál í mynd- inni, arabísku, spænsku, ensku, jap- önsku og sjáum líka táknmál heyrn- arlausra. Megineinkenni myndarinnar er hvernig sögusviðið flyst milli heims- álfa, frá Afríku (Marokkó), til Banda- ríkjanna (San Diegó), til Tókýó og loks Mexíkó. Dreifing þjóðanna er því áberandi stef svo og ólíkir menning- arheimar. Atburðarásin sýnir síðan hvernig atburður í einum heimshluta getur haft áhrif á allt öðrum stað á hnettinum. En ruglingurtungumálsins ertæp- ast meginstef myndarinnar. Fremur er meginstefið samsbandsleysi fólks og misskilningur, fólks sem talar sama tungumál ekki síður en fólks af ólíku þjóðerni. Það kemur berlega í Ijós hjá hjónunum sem farið hafa í ferð til Afr- íku til að vinna úr sínum málum, til að vera ein. Svo ereinnig í sambandi hins einstæða jaþanska föður og dauf- dumbrar dóttur hans íTókýó. Borgarmenningin, einkum í Japan, stendur í sterkri andstöðu við líf fjár- hirðanna í Marokkó og fjárhirðarnir skapaóneitanlegahugrenningatengsl við Biblíuna. Skýjakljúfarnir í Tókýó kallast óneitanlega á við Babelsturninn og ekki síst turninn sem mest kemur við sögu í myndinni, þar sem upp- haflegur eigandi riffilsins átti heima ásamt daufdumbri dóttur sinni. Ekkert af fólkinu í myndinni virð- ist vera vont fólk. Drengurinn sem skýtur skotinu, sem allri atburðarás- inni veldur, er sakleysið sjálft. Hann er sannarlega ekki forhertur hryðju- verkamaður, rétt farinn að finna fyrir kynhvötinni og á það sameiginlegt með unglingsstúlkunni japönsku. Amelia, barnfóstran mexíkóska, virðist barngóð og hjartahlý mann- eskja eins og nafn hennar raunar (dregið af sögninni „amo" - að elska) gefur til kynna. „Sofðu með englum," segir hún við litla drenginn sem hún gætir þegar hún leggur hann til svefns. Engu að síður er þetta fólk alltaf að taka rangar og afdrifaríkar ákvarðanir. Það er í heimi sem er engin paradís. Hroki mannsins er vissulega einnig stef í myndinni - ekki sérlega áberandi þó - og tengist helst einni aðalpers- ónunni, þ.e. Richard (Brad Pitt). Fram- koma hans í garð þess fólks sem ekki er komið eins langt í menningunni og hann einkennist yfirleitt ekki af nærgætni eða vinsemd, miklu fremur af hroka. Það á bæði við um Marokk- óbúana sem eru að reyna að hjálþa honum og barnfóstruna mexíkósku sem vildi vera við brúðkaup sonar síns. Þetta er mynd sem fjallar um samskipti eða kannski fremur skort á samskiptum. Fólk er að flýta sér og má ekki vera að því að hlusta hvert á annað, að reyna að skilja hvert annað. Við erum minnt á að heimurinn er að verða eins og heimsþorþ. Slysaskot í Marokkó getur haft margvísleg áhrif í öðrum hlutum heimsins. Ekkert fer á milli mála að verið að vinna með Babelsöguna í þess- ari áhugaverðu kvikmynd. Myndin er hiklaust einkar áhugaverð heimfærsla á hinni fornu sögu, sannarlega for- vitnilegt dæmi um áhrifasögu Gamla testamentisins. Hún lýsir heimi þar sem fólk skilur hvert annað ekki eða illa, á erfitt með að setja sig í spor náunga síns, jafnvel þótt það deili sömu menningu og tali sama tungu- mál. Höfundur er prófessor í gamlatesta- mentisfræðum við guðfræðideild HÍ. Hann hefur í háifan annan áratug í kennsiu sinni, í ræðu og riti, kappkostað að kynna og vekja athygli á hinu for- vitnilega en lengst af vanrækta fræða- sviði; áhrifasögu Biblíunnar og einkum Gamla testamentisins. 1. Sjá t.d. ritið Guð á hvíta tjaldinu. Trúar- og biblíustef í kvikmyndum. Ritstjórar: Bjarni Randver Sigurvinsson, Gunnlaugur A. Jóns- son og Þorkell Ágúst Óttarsson. Háskóla- útgáfan 2001. 2. B.W. Anderson, 1988 (4. útg.) The Living World of the Old Testament. Longman House, Essex, England. 3. 2. Hermann Gunkel: Genesis. 1997 (ensk þýðing). Ritið kom upphaflega út á þýsku árið 1901. 4. Sjá James L. Kugel 2007: How To Read the Bible. A Guide to Scripture Then and Now. New York, London, Toronto, Sydney: Free Press, bls. 81-88. 47 k.

x

Bjarmi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bjarmi
https://timarit.is/publication/379

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.