Heilbrigðismál - 01.07.1966, Qupperneq 8

um verður hugsað til þess, að ef til vill muni
það líka sækja hann heim. Og óttinn blossar
upp í hvert sinn, sem minnzt er á sjúkdóm-
inn, á sama hátt og ný draugasaga eykur á
myrkfælnina. Ég fæ ekki séð, að við þessu
sé neitt að gera annað en mælast til þess við
hvern og einn að hann leyfi skynseminni að
ráða, í stað þess að láta ímyndunaraflið og
hræðsluna hlaupa með sig í gönur. Það er
jafn sjálfsagt að leita læknis, ef einhver ein-
kenni koma í ljós, sem bent gætu til krabba-
meins, eins og það er fráleitt að sökkva sér
stöðugt niður í sjúklegar bollaleggingar um
krabba hér og krabba þar; það er jafn sjálf-
sagt fyrir konu, sem komin er yfir þrítugt,
að þreifa endrum og eins á brjóstum sínum,
t. d. eftir hverjar tíðir, í leit að beri, eins og
það er fráleitt að byrja og enda hvern dag
með slíkri leit. Þær konur, sem það gera,
eru veikar af krabbameinshræðslu, og ég hef
ekki trú á, að sá kvilli læknist með því einu,
að fellt sé niður allt tal um krabbamein.
Allir vita, hve borgarbúanum er nauðsyn-
legt að þekkja einföldustu reglur götuum-
ferðar og líta kringum sig, áður en hann
Ieggur af stað yfir fjölfarið stræti, og flestir
viðurkenna góða og gilda þá viðleitni slysa-
varnafélaga að fræða almenning um hættur
akbrautanna. En væri það ekki meira en lít-
il fjarstæða, ef fólk léti leiðbeiningar um
slysavarnir og umferðareglur hafa þau álirif
á sig, að það bókstaflega þyrði ekki að ganga
yfir götu, en sæti heima sýknt og heilagt og
hugsaði ekki um annað en bílslys, beinbrot
og slysadauða?
Mér hefur orðið svo tíðrætt um krabba-
meinshræðslu vegna þess, að í hugum
margra er hún afleiðing krabbameins-
fræðslu. Þannig á það ekki að vera og má
ekki vera. Fróðleikur um eðli sjúkdóms og
varnir gegn honum á að skýra málið og auka
bjartsýni ,ekki baka mönnum kvíða og dauð-
ans angist. Því lilýtur að valda eitt af tvennu
— að fræðslan sé ekki réttilega veitt eða
hennar ekki réttilega notið, nema hvort-
tveggja sé.
Þessi ágæta grein, Þórarins Guðnasonar
læknis, birtist í tímaritinu Heilbrigt líf fyr-
ir 10 árum. Þar sem hún er enn í fullu gildi
og á ekki síður erindi til almennings nú, en
hún átti þá, fékk ég leyfi höfundarins til að
birta hana í Fréttabréfinu og flyt ég hon-
um þakkir mínar fyrir.
Það stendur því miður að miklu leyti ó-
haggað sem Þórarinn segir, að við vitum
ennþá næsta lítið um krabbameinið. Þó rná
geta þess að öll þessi ár hafa vísindamenn
um allan heim, og þá fyrst og fremst læknar
meðal þeirra, barist þrotlausri baráttu til að
skýra betur eðli og aðfarir krabbameinsins.
Það getur enginn gert sér í hugarlund hvað
miklu fé og hversu miklum tíma og heila-
brotum hefur verið varið til að nálgast lausn
þess. Þó hún sé enn þokunni hulin og eng-
anvegin fundin hefur þó margt gerst og
komið fram í dagsljósið sem gefur ástæðu til
að vona að lausn hinnar miklu gátu færist
nær.
Meðal annars má nefna að þáttur veir-
unnar í myndun krabbameina hjá ýmsum
dýrategundum hefur gefið þeirri skoðun
byr undir báða vængi að hún kunni einnig
að geta átt sinn þátt í myndun krabbameina
hjá mönnum. Sannist það, er stórkostleg
bylting á öllum skilningi okkar á eðli
krabbameinsins og meðferð þess í vændum.
Krabbameinstegund sem myndast í börn-
um á vissu svæði í Afríku, gefur fyllsta til-
efni til að ætla að þar séu veirur að verki, þó
hvergi sé það sannað.
Af þessum ástæðum og fleiri eru margir
vísindamenn orðnir svo bjartsýnir að trúa
því, að þeir standi nú við þröskuld dyra sem
hafa verið rammlæstar frá ómunatíð, en
muni bráðum opnast og með jreim útsýn
er bregði nýju ljósi inn í hinn mikla myrkra-
heim krabbameinsgátunnar.
Bj. Bj.
8
FRÉTTABRÉF UM HF.TI.IiRTGÐISMÁI.