Heilbrigðismál - 01.10.1969, Blaðsíða 20

Efri mynditi er langskurður gegnum eðlilegt og heilbrigt
auga.
Neðri myndin sýnir glákuauga. Vegna aukins þrýstings
innan þess liggur inn'.ak sjóntaugarinnar dýþra en eðlilegt
er.
Hægfara glÁka einkennist af auknum þrýst-
ingi innan augans. Þrýstingurinn vex smátt og
smátt, stundum á f jöldamörgum árum og eyðileggur
smám saman hina viðkvœmu, fíngerðu þræði augn-
taugarinnar, er flytja til heilans myndirnar, sem aug-
að tekur.
Þegar þessir þræðir eru einu sinni eyðilagðir,
verða þeir aldrei endurbættir eða endurnýjaðir.
Eyðilegging þeirra fylgir ákveðnum lögum, sem or-
saka sjóntap til hliðanna cg að ofan og neðan, en
miðsvið sjónarinnar helzt óskaddað, þangað til sjúk-
dómurinn er langt genginn. Útkoman verður sú, að
sjúklingurinn getur séð greinilega og vel til að lesa
og þekkja andlit, en getur átt það til að reka sig á
stóla og dyr, vegna þess að þegar hann horfir beint
fram, sér hann takmarkað til hliðanna, upp og
niður. Þetta sjóntap er venjulega orðið alvarlegt
áður en sjúklingurinn gerir sér grein fyrir því.
Venjulega eru engir verkir samfara þessu hægfara
sjóntapi, og útlit augnanna er eðlilegt. En með tím-
anum finnur sjúklingurinn, að eitthvað er bogið
við sjónina: eins og glýja fyrir augunum eða þoku-
sýn líkt og rosabaugur í kringum ljós. En þá er
sjúkdómurinn kominn á hátt stig.
Langvarandi eða hægfara gláka er venjulega arf-
GLAKA
Sjúkdómur efri áranna
gengur sjúkdómur. Ef einhver í fjölskyldunni er
með gláku ætti að rannsaka ættingjana reglulega,
til þess að sjúkdómurinn sé greindur í tíma, meðan
hann er enn á fyrstu byrjunarstigum. Glákan er
sjaldgæf innan 40 ára aldurs, en verður algengari
með hækkandi aldri. Sennilega er hættulegasti tím-
inn milli 60 og 70 ára og fólk, sem á glákusjúklinga
í ætt sinni, ætti að láta rannsaka sig með hæfilegu
miliibili eftir að það er 40 ára og þaðan í frá.
Þegar á byrjunarstigum er hægt að greina sjúk-
dóminn með því að mæla þrýstinginn innan augn-
anna og rannsaka innra útlit augans. Rannsóknin er
algerlega sársaukalaus. Margir almennir læknar hafa
tæki til þe?s að mæla þrýstinginn og skoða innra
bcrð augans. Þeir geta því prófað, hvort um gláku
sé að ræða og ef þeir fá grun um, að sjúkdómurinn
sé í uppsiglingu, senda þeir sjúklingana til sérfræð-
ings í augnsjúkdómum, til þess að fá greininguna
staðfesta.
Meðferð, sem felst í að nota augndropa og taka
inn töflur og stundum uppskurður á auganu, miðar
allt í sömu átt; að halda þrýstingnum innan augans
n'ðri. Meðferðin getur ekki bætt þá sjón, sem er
þegar glömð, en hindrar frekari sjónmissi, meðan
hún er viðhöfð af samvizkusemi og sjúklingurinn
er undir eftirliti augnlæknis.
Bráðagláka er miklu sjaldgæfari en hin hægfara.
Með henni vex þrýstingurinn innan augans mjög
hratt og veldur þá svæsnum verkjum og öru sjón-
tapi. Ef hjálpar er leitað þegar í stað - eða innan
fárra klukkutíma frá því að sjónin varð þokukennd
cg verkirnir hófust, er hægt að bjarga sjóninni
með einfaldri aðgerð á auganu.
(Tímaritið „Health") Bj.Bj. þýddi.
20
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGBISMÁL