Heilbrigðismál - 01.07.1970, Blaðsíða 22

Konungurinn fékk slag, og varð meðvitundar-
laus, að morgni 2. febrúar 1685, þegar þjónninn
hans var rétt að enda við að raka hann. Hinir kon-
unglegu læknar hans voru kallaðir saman í skyndi,
11 talsins, og allir kepptust þeir, hver við annan
að stinga upp á lyfjum handa hinum konunglega
yfirboðara sínum. Fyrst var konunginum tekið blóð
úr bláæð, sogskálar voru settar á axlir hans til að
draga út meira blóð og honum var gefið uppsölu-
meðal og hægðalyf. Klukkutíma síðar fékk hann
annað hægðalyf. Þegar hann sýndi engin batamerki,
fékk hann stólpípu, og í hana var sett antimon,
vígt bitterbrennivín, steinsalt, malt, fjólur, rauð-
rófur, kamillublóm, línfræ, kardemommufræ, fenn-
elfræ, safranlaukur, skarlatsrauði og aloe. Honum
var sett samskonar pípa 5 tímum seinna og um leið
var gefið nýtt hægðalyf. Höfuð konungsins var rak-
að og nuddað inn í það vökva, sem hleypti upp
blöðrum, og hnerridufti var blásið upp í nasir hans.
Auk þess var kúrekablómum stungið undir tungu-
ræturnar, til að styrkja heilann. Hann fékk hægða-
lyf allan daginn með stuttu millibili, ásamt styrkj-
andi dtykkjum, sem voru rúgvatn með sætum
möndlum og lakkrís. Hlýjandi drykkir voru gefnir
inn á milli. Einn þeirra var búinn til úr hvítvíni
með absinti og anísfræjum, en í öðrum voru þistil-
lauf, hvönn og vaLlhumall. Til þess að draga út
illt blóð frá heilanum, voru settir plástrar á iljarnar
úr hrátjöru og dúfnadriti. Enn létti konunginum
ekki neitt og þá var breytt til með styrkjandi drykk-
ina. í einum þeirra var melónufræ, mannasaft, álm-
ur, vallarliljur, lavendill, og perlur leystar upp í
ediki. Gentsíanbláma og smára var bætt í drykk-
inn, en allt kom fyrir ekki. Þá var ákveðið að gefa
Raleigs-móteitur, sem var sett saman úr ógrynnum
af jurtum og dýraseyðum, en það reyndist allt einsk-
is virði. í örvæntingu sinni ákváðu læknarnir að
reyna hina dýrustu allra læknisdóma, því kostnað-
ur sk'pti engu máli. Það var Usnea og Bezoarsteinn.
Loks var perlusvaladrykk með salmíaki böðlað nið-
ur um háls hins meðvitundarlausa einvalds. Þá dó
Þegar konungurinn
fékk slagið
hann, en hafði þó slarkað 3 sólarhringa í gegnum
þessar lyfjafræðilegu þreng'ngar.
Usnea og Bezoarsteinar eru þess virði, að þeirra
sé minnzt nánar, þó ekki sé nema til þess, að skil-
greina aigert fánýti þeirra. Usnea var mosi, sem
fannst á hauskúpum glæpamanna, er höfðu verið
hengdir ,en beinagrindur þeirra Látnar hanga uppi
öðrum tii eftirminnilegrar viðvörunar. Að snerta
þessar beinagrindur var forboðið, að viðlögðum
pyntingum og dauða, og að ágirnast mosann var
ærin áhætta fyrir lyfjabúðirnar, sem söfnuðu hon-
um, enda verðiögðu þær hann svikalaust samkvæmt
því, og jafnframt var tekið til greina, hve lyfið var
óhemju sjaldgæft. Mosi af þaki heimakirkjunnar
hefði haft nákvæmlega sömu verkanir eða með öðr-
um orðum, var nákvæmlega einskis virði eins og
hinn.
Bezoarsteinar voru taldir vera mótefni gegn eitri,
óhemju dýrir. Gátu kostað álíka og nýtízku Roils
Roysbíll. Kaupmenn réttlættu verðið með erfið-
leikunum á að ná í þá. Þeir uppástóðu, að í brund-
tíðinni stöppuðu hjartartarfarnir niður í jörðina og
fengju þannig snákana til þess að koma fram undan
klettunum, til að aðgæta, hvað ylli hávaðanum. Þar
sem dýrin væru sérstaklega gráðug í snáka, gleyptu
þáu þá samstundis Lifandi og snákarnir borguðu
fyrir sig með því að bíta magann á dýrunum að
innan. Þetta orsakaði svo heiftariegar kvalir, að
skepnurnar þeytnist út í næsta vatn til að kæla
kviðinn og stæðu þar hágrátandi af kvölum, en úr
tárunum mynduðust svo Bezoasteinar í augum
þeirra. Steinarnir voru raunar gallsteinar úr slátr-
uðum hrossum. Þeir kostuðu skít og ekki neitt,
enda gat hver sem var hirt þá í sláturhúsunum.
Tímaritið Health.
Bj. Bj. þýddi.
FRÉTTABRÉF UM HEI LBRIGÐISMÁL
22