Heilbrigðismál - 01.09.1970, Blaðsíða 10

Hvaða nautn hefur
barnið af að reykja?
Börnum finnst reykurinn vondur í byrjun
og njóta einskis af þeirri sælu, sem fullorðna
fólkið getur fundið til. Það verður að venjast
sígarettunni til að þykja hún góð og það getur
tekið tíma. Meðan á því stendur er vandalaust
að hætta.
Hvað er það sem
hefur áhrif á barnið?
Fyrst og fremst afstaða innan heimilisins,
meðal vina, kennara, lækna o. s. frv. Það velt-
ur einnig á miklu hvað barnið les og hvaða
áhrifum það verður fyrir af hljóðvarpi og
sjónvarpi. Eitt af því, sem mestu veldur um
að börn fara að reykja er, að sígarettureyking-
ar eru almennt viðurkenndar, en lýðhyllin
og viðurkenningin, sem þær njóta, eru þjóð-
félagsleg fyrirbrigði, sem geta vitanlega
breytzt, og þau hafa m. a. breytzt hjá lækn-
um. Á síðustu 10 árum hefur fjöldi lækna
hætt að reykja í Bandaríkjunum og er talið
að þeir muni vera um ein milljón. Það er
orðið sjaldgæft í Bandaríkjunum, að læknar
reyki á læknafundum og þeir, sem gera það,
fara beinlínis hjá sér.
Hvað geta þeir fullorðnu gert?
Gagnvart skólafólkinu getur haft mikil á-
hrif að leggja áherzlu á það mikla heilsutjón,
sem sígarettureykingarnar hafa í för með
sér. Rannsóknir í Portland, Oregon í Banda-
ríkjunum, sýndu, að með upplýsingastarf-
semi og fortölum fækkaði tölu þeirra, sem
reyktu í menntaskólunum um helming á einu
skólaári. Sennilega verður þessi aðferð áhrifa-
ríkust meðal æskufólks, sem er farið að gera
framtíðaráætlanir; búið að ákveða eitthvert
nám til að ná settu marki. Það liggur í aug-
um uppi, að hættan af sígarettureykingum er
allt önnur í augum 17 ára pilts, sem hefur
hugsað sér að reykja, en manns, sem orðinn
er 57 ára og hefur reykt í 40 ár. Táningurinn
á erfitt með að hugsa sér sjálfan sig fertugan,
óvinnufæran aumingja. Vísindamönnum er
nýlega orðið ljóst, að örorka vegna reykinga
getur átt sér stað jafnvel á unga aldri og kann
að gera unglingana raunsærri á hættuna, sem
reykingarnar hafa í för með sér. Eitt, sem
virðist hafa mikil áhrif á hvort börn fara að
reykja eða ekki, er afstaða þeirra til reykinga,
sem yfir þeim ráða. Það er augljóst, að ef
móðir, faðir, kennari eða fullorðinn flokks-
foringi þeirra reykja, er hætta á að þau stæli
þetta fólk og ákveði að byrja sjálf. Ef við ætl-
um að hindra að ungt fólk fari að reykja,
verðum við að skýra fyrir því, að það sem
það gerir eða gerir ekki, hlýtur að hafa áhrif
til ills eða góðs allt þeirra líf. Við verðum að
gera þeim ljóst, að þau geta sjálf orðið orsök
eigin heilsuleysis og eiga sök á þeim óþæg-
indum og þeirri vanlíðan, sem því fylgir, og
þetta hlýtur að verða þrándur í götu vaxtar
þeirra og viðgangs. Við verðum að gera
þeim ljóst, að þau bera ábyrgð á hvernig þau
skipuleggja líf sitt, og gerðum sínum yfirleitt,
ekki einungis gagnvart sjálfum sér, heldur
einnig gagnvart öðrum, sem e. t. v. fara að
dæmi þeirra. Þeim verður að skiljast, að þeim
ber að vernda heilsu sína sem bezt, bæði
sjálfra sín og annarra vegna. Ýmislegt bendir
til þess, að táningarnir séu farnir að gera sér
nokkra grein fyrir þeirri alvöru, sem yfir vofir.
Víðtæk spurningaherferð, sem farin var á
meðal táninga 1968, sýndi, að 91% þeirra
töldu reykingar hættulegar heilsunni. Enn-
fremur kom í ljós, að reykingar hafa minnkað
um 9-10% innan vissra aldursflokka skól-
anna. 45 af hundraði þeirra, sem spurðir voru,
sögðust ekki mundu reykja næstu 5 ár, og
rúmlega 37 af hundraði töldu að þeir myndu
forðast reykingar með öllu.
Bj. Bj. tók saman
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL
10