Samtíðin - 01.07.1935, Page 22

20
SAMTÍÐIN
Bellmans, sem þó eru frá 18. öld.
En þarna er Bjarni í fjötrum upplýs-
ingaraldarinnar og skilur þar m. a.
kveðskap hans og Jónasar Hallgríms-
sonar, hins ódauðlega snillings
bundna málsins, sem gat leyft sér að
líta með háðbrosi um öxl sér til þeirra
skálda, sem flæktust í vöfum braga-
málsins.
Bjarna Thorarensen var stirt um
að yrkja, og Bogi Benediktsson,
tengdafaðir hans, segir í Sýslu-
mannaævum, að Bjarni hafi oft
verið hroðvirkur við kveðskapinn
(„Hann var og að náttúru ágæt-
asta skáld, en vandaði það oft
lítið“). Rímgáfa Bjarna svarar ekki
til þeirrar orku og vitsmuna, sem
sindrar af kvæðum hans. En einmitt
í þessum efnum komu íslensku forn-
bókmentirnar honum að liði. Hann
fann sjálfkrafa upp á því að taka sér
til fyrirmyndar hina léttu, fornu
hætti, svo sem fornyrðislag, og und-
ir þeim orti hann síðan flest hin
bestu kvæði sín. Það má vel kalla
Bjarna Thorarensen arftaka Eddu-
kvæðanna, og kemur sá skyldleiki
víða í ljós. Hvað segja menn t. d. um
blæinn á þessu stefi, sem hann nefn-
ir: Islenslct fatis agimur?:
Eru oss öllum
í árdaga
ill eða góð
örlög sköpuð.
Væla oss forlög
sem flugu ljós,
er hún um flöktir
og ekki finnur
fyr hana funi hefir
fjörvi rænta.
Eða um þetta erindi úr Saknaðar-
stefi því, er Bjarni orti við brottför
Hallgríms Schevings frá Kaup-
mannahöfn:
Eáða hann æskti,
og ráða hann knátti
rúnar Rögnahropts;
reist ég og fáði,
því ráða ég kunni
ginnmæli goða.
Líkingin við Eddukvæðin er auð-
sæ. En svipuðu máli gegnir um eftir-
mæli Bjarna og kvæði eins og Vetur-
inn, sem auk þess er mótað af róm-
antík og er merkilegt vegna þeirrar
áhrifamiklu myndar, sem skáldið
bregður þar upp. Hann sér Vetur
konung koma ríðandi eins og glæsi-
legan riddara:
Hver ríður svo geyst
á gullinbrúvu,
háfan of hifin,
hesti snjálitum,
hnálega hristanda
hrímgan makka,
eldi hreyfanda
undan stálsköflum?
Glóir á gunnsnörpum
grásteind brynja,
hangir ísskjöldur
hal á öxlum;
vindur stendur svalur
af veifan skálmar,
norðljósa brúskur
bylgjar á hjálmi.
En mynd sú, er Bjarni sýnir oss
af vetrinum, ber einnig vott um eitt
af höfuðeinkennum hans sjálfs, ridd-
arabraginn og karlmenskuna. Það er
naumast of djúpt tekið í árinni, þótt
sagt sé, að karlmenska sé drotnandi
einkenni skáldsins. Kvæði hans eru
undursamlega laus. við bölsýni og
þunglyndisvæl. Þar með er þó eng-