Samtíðin - 01.05.1946, Qupperneq 11

SAMTÍÐIN
un garðsins er nijög ábótavant. A
Ivo vegu, fasl upp að honum, voru
ræktaðar gulrófur. Það er ógleym-
anlcg sjón og ömurleg. Við liitt
skólasetrið hafði kirkjugarðurinn
verið lagður niður sem grafreitur
og var nú sorphaugur. En uppi hékk
nógu mikið af liinu gamla sáluhliði
til að gefa til kynna, að liaugur þessi
hefði einu sinni verið helgur reitur,
síðasti hvílustaður horfinna feðra
og mæðra. „Ilvar er menning ís-
lendinga?“ varð mér að hugsa. Aðr-
ar þjóðir telja það vott sannrar
menningar, að minning hinna látnu
sé á allan hátt í heiðri liöfð. Hér
lítur út fyrir, að þessu sé annan veg
farið, og er eigi kyn, þótt svo væri,
l>ar sem fjölsóttir skólar ganga á
undan með slíkt fordæmi, sem hér
hefur verið gert að umtalsefni. Slíkt
ælti vitanlega ekki að eiga sér stað.
Það slcapar óholl áhrif, sljóvgar og
spillir fegurðarþrá og ræktarsemi
hinnar upprennandi æsku, og er þá
mikils misst. Enn munu finnast hér
á landi kirkjugarðar, sem eru ógirt-
ir hithagar. Á meðan svo er ástatt,
verður þar aldrei þá fegurð og frið
að finna, sem einkennir varða og
vcl hirta kirkjureiti.
Reykjavík á tvo kirkjugarða, og
þar hvila mörg lielztu stórmenni
þessarar þjóðar. Garðarnir eru vel
hirtir, en nokkuð vantar þó á, að
þeir séu friðhelgir og að almenn-
ingur geri sér Ijóst, að þar á aðeins
við hin prúðasta umgengni. Þar má
oft sjá hin ógeðslegustu vegsum-
merki sóðaskapar og ómenningar,
og er þó miklu fé og vinnu varið
til að reyna að halda görðuhum
;
hreinum. Mér er kunnugt um, að
kirkjugarðsvörðurinn og hans lið,
við gamla kirkjugarðinn, reynir að
gera sitt til að vernda og prýða
liann. En það er ekki nóg. Þeirra
hendur eru svo hundnar. Þar, sem
fólkið á sjálft að liirða leiðin sín
(en umræddur kirkjugarður ber
þess ótvíræðan vott, að margir hafa
með öllu gleymt leiðunum sinum),
má sjá hlið við hlið leiði, sem hirt
eru af smekkvísi og ástúð, og önnur
vanhirt og yfirgefin, og er þvílíkt
óþolandi ósamræmi.
Öllum, sem hugsa fram i timann,
má ljóst vera, að kirkjngarðurinn
í hjarta höfuðhorgarinnar ætti að
verða hennar fegursti skrúðgarður
i framtiðinni; þess vegna her að
leggja meiri rækt við hirðingu hans,
útrýma öllum matjurtum og illgresi,
í stað þess að auka stöðugt við alls
konar steinverk innan hans, sem
seinna verður að verja stórfé til að
fjarlægja þaðan, þegar lærzt hefur
að gera meiri kröfur til slikra staða.
Fossvogs-kirkjugarðurinn er nýrri
og skipulegri, en þar er lika allt
of mikið gert að því að steypa íburð-
armiklar girðingar utan um leiðin.
„En hvað á að gera?“ munuð þið
spyrja.
Hermannareiturinn í Fossvogs-
kirkjtigarði er góð fyrirmynd þess,
sem gera skal. Þar er skipulega,
smekklega og lilýlega frá öllu geng-
ið, og verður ekkert óhemju verk
eða kostnaður að gera þar skrúð-
.garð seinna meir.
Minnismerki óþekkta sjómanns-
ins ftr þar líka. Það stehdur lágt
á milli leiða, og er öllu til skila